تعیین خطرات و حد مجاز مصرف ماهی های سفید، کفال و کپور از نظر فلز سرب در سواحل جنوبی دریای خزر: مطالعه مروری سیستماتیک و متا آنالیز

سابقه و هدف: حوزه جنوبی دریای خزر به دلیل توانایی بالا در تولید محصولات دریایی، از اهمیت بالایی برخوردار است. فلز سرب به دلیل پراکنش زیاد و خاصیت تجمع زیستی، یکی از عوامل مهم تهدیدکننده سلامت مصرف کنندگان محصولات دریایی می باشد. مطالعه حاضر مروری نظام مند بر مطالعاتی که طی سال های اخیر (از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۵) به بررسی میزان سرب در ماهی های سفید، کفال و کپور در سواحل جنوبی دریای خزر پرداخته اند، می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه یک مطالعه متاآنالیز می باشد که بر روی بافت عضله ۱۲۴۲ قطعه از ماهی های سفید (Rutilus frisii kutum)، کفال طلایی (Liza auratus)، کفال پوزه باریک (Liza saliens) و کپور معمولی (Cyprinus carpio) جمع آوری شده توسط محققان در سواحل جنوبی دریای خزر صورت گرفته است. میزان سرب در گونه­های مورد مطالعه از مقالاتی که در سال های اخیر در مجله های معتبر علمی منتشر شده بودند، به دست آمد. درنهایت، میزان مجاز مصرف و خطر مصرف غذایی ماهی های مورد مطالعه از نظر فلز سرب بررسی شد. یافته ها: میانگین میزان سرب در بافت عضله ماهی های مورد مطالعه، از تعدادی از استانداردهای ملی و بین المللی موجود تجاوز کرده بود. میزان جذب روزانه و هفتگی سرب در اثر مصرف ماهی های مورد مطالعه، پایین تر از میزان مجاز ارائه شده توسط FAO/WHO مشاهده گردید. افراد بالغ از نظر سرب موجود در بافت عضله ماهی، ۲۳/۰، ۴۳/۰ و kg/day ۲۸/۰ و افراد نابالغ ۰۴۸/۰، ۰۹/۰ و kg/day ۵۸/۰ می توانند، بدون آنکه برای سلامتی آن ها عوارض غیرسرطان زایی داشته باشد، به ترتیب از ماهی های سفید، کفال و کپور استفاده کنند. استنتاج: میان ضریب تاثیر گزارش شده بین مطالعات گوناگون، تغییرپذیری فراوانی مشاهده شد. همچنین، خطای سوگیری در انتشار قابل توجه بود. باوجوداین ، با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد استفاده از ماهی های سفید، کفال و کپور با میزان کنونی مصرف، خطری برای سلامت مصرف کنندگان آن ها نداشته باشد.

Keywords:

absorption , Caspians Sea , fish , food risk , meta-analysis , جذب غذایی , خطر غذایی , دریای خزر , سرب , ماهی , متاآنالیز