تصرفات عبدالرحمان جامی درطبقات الصوفیه خواجه عبدالله انصاری (در سطح واژگان)

طبقات الصوفیه اثر خواجه عبدالله انصاری، به سبب در برداشتن پارهای از ویژگی های زبان هروی قدیم، برای تحقیق در پیشینهزبان فارسی اهمیت زیادی دارد. با این حال، این خصوصیت از گذشته تا به امروز، در فهم مخاطبان معمولی اخلال ایجادمیکند. به همین سبب، عبدالرحمان جامی در نفحات الانس کوشیده است با بازنویسی این کتاب، این مشکل را مرتفع سازد.این پژوهش در چهار فصل به استخراج، طبقه بندی و بررسی انواع تغییرات و تصرفات جامی در لغات و اصطلاحات طبقاتالصوفیه می پردازد. فصل نخست، به بیان کلیات تحقیق اختصاص دارد. در فصل دوم به طور مختصر شرح زندگی و آثار خواجهعبدالله انصاری و عبدالرحمان جامی آورده شده است. فصل سوم به بیان و طبقه بندی انواع تغییرات، شامل: افزودگی ها،افکندگی ها، دگرگونی ها گردیدگی ها و واژگونی ها و زیر شاخه های هر یک از آنها می پردازد. در فصل چهارم نیز مهمتریننتایج پژوهش بیان شده است. دستاوردهای این پژوهش از یک سو نشان میدهد، که گاه جامی با اعمال فرآیندهای آواییهمان واژههای خواجه عبدالله را بروزرسانی کرده و هنگامی که واژه بصورت کامل از دایره کاربرد خارج شده باشند ازواژه های جایگزین بهره می جوید. در این کار نیز فهم مخاطب را در نظر داشته است و بر فارسی یا عربی بودن معادل جایگزین شده اصرار ندارد. در میان این تغییرات انواع دگرگونی واژه ها به واژه های دیگر ۹۴ /.، گردیدگی حرف (ابدال) ۸۴ /.، افکندگیجزء تصریفی ۶۱ /.، افزودگی جزء تصریفی ۵۹ /.، دارای بیشترین درصد و دگرگونی جزء اشتقاقی به دیگری ۱ /.، واژگونیقلب ۴ /.، دگرگونی جزء تصریفی به دیگری ۵/.، افکندگی جزء اشتقاقی ۷ /.، و افکندگی جزء اشتقاقی ۸ /. دارای کمترین درصدمی باشد.

Keywords:

دگرگونی زبان , طبقات الصوفیه خواجه عبدالله انصاری , نفحات الانس جامی , تصرفات