شخصیت بخیل در کتاب «البخلاء»

جاحظ یکی از چهره­های برجسته در عرصه نثر عربی در دوره عباسی محسوب می شود که آثار مهمی از وی به جا مانده است. در میان میراث ادبی او، کتاب «البخلاء» طنزی با ابعاد روانشناختی از شخصیت بخیل و حاصل معارف و تجارب اوست و به خوبی هنر جاحظ را می نمایاند. این ادیب گرانسنگ در کتاب «البخلاء» در قالب طنز، با تکیه بر وصف، موضوع بخل ورزی در زندگی بخلاء را دستمایه قرار داده و شخصیت و طرز تفکر بخیل را به تصویر کشیده است؛ آن گونه که شخصیت بخیل، شخصیتی منفعل و به دور از اجتماع نیست، بلکه  فردی دانا است که با زیرکی و درایت و با شناخت کامل از خود، به تنظیم روابط با دیگران می پردازد و با بهره از هوش اجتماعی و یا همان هوش هیجانی، عوامل را در جهت موفقیت خویش سامان می بخشد. در این جستار کوشش می شود به روش تحلیلی توصیفی، شخصیت بخیل و ویژگی­های آن در کتاب «البخلاء» با توجه به نظریه هوش هیجانی مطرح در حوزه روانشناسی بررسی شود. تحلیل روانشناختی شخصیت بخیل در کتاب  «البخلاء» روشن می­کند که آنان به لحاظ شخصیتی افرادی با هوش هیجانی بالایی بوده و با بهره­گیری از آن، تعاملات خویش را سامان می­­داده­اند.

Keywords:

البخلاء , جاحظ , طنز , هوش هیجانی , ابعاد هوش هیجانی