مطالعه تجمع برخی از فلزات سنگین در بافت خوراکی ماهی کپور (Cyprinus Carpio) و برآورد میزان سیبل خطر در حوزه ایرانی دریای خزر (سال ۱۳۸۹)

سابقه و هدف: فلزات سنگین جزوآلاینده های غیر قابل تجزیه می باشند که بر موجودات در آب از جمله ماهی ها اثر می گذارند. این مطالعه به بررسی غلظت شش فلز سنگین (روی، مس، نیکل، سرب، کادمیم و جیوه) در بافت خوراکی ماهی کپور (Cyprinus Carpio) منطقه جنوبی دریای خزر در سال ۱۳۸۹ به همراه تجمع زیستی و برآورد میزان سیبل خطر می پردازد. مواد و روش ها: دراین تحقیق تعداد ۲۸ نمونه ماهی کپور در پره های صیادی و به وسیله تور ترال طی فصول زمستان و بهار تهیه گردید. فلزات موجود در نمونه های مورد نظر پس از آماده سازی (خشک شدن در دستگاه فریز درایر) و انجام فرآیندهای استخراج و هضم، با استفاده از دستگاه جذب اتمی مجهز به سه سیستم شعله، گرافیت و سیستم بخار اندازه گیری گردیدند. یافته ها: نتایج نشان داد حداکثر میانگین به همراه خطای معیار در بافت عضله ماهی کپور مربوط به فلزات روی و مس به ترتیب ۵۷±۱۸۵، ۳۰/۰± ۶۸/۳ میکروگرم برگرم وزن خشک بوده است. در میان فلزات سمی و غیر ضروری جیوه غلظتی برابر ۱۷/۰±۵۰/۰ میکروگرم برگرم وزن خشک داشته است و دو فلز سرب و کادمیم زیر حد تشخیص دستگاه بوده اند. در ضمن فاکتورتجمع زیستی برای روی بیشتر از مس و در مورد مس بیشتر از جیوه بوده است. استنتاج: مقادیر فلزات نیکل، کادمیم و سرب در عضله ماهی کپور دریای خزر در مقایسه باحد مجاز استانداردهای مختلف ناچیز بوده اما غلظت جیوه بیش تر از حد مجاز WHO مشاهده گردید.

Keywords:

Heavy metals pollutants , bioaccumulation , Target hazard quotients , Caspian crap , آلاینده فلزی , تجمع زیستی , سیبل خطر , ماهی کپور دریای خزر