نیازهای دانشی و اجتماعی زنان روستای قزل تپه علی قلی استان زنجان برای مدیریت جامع حوضه آبخیز

زنان روستایی نقش مهمی در تامین معیشت خانوارهای روستایی دارند و میتوانند در برنامههای مدیریت پایدار منابع طبیعی نقش بسزایی ایفا کنند. هدف این پژوهش بررسی فعالیتهای معیشت زنان روستایی و نیازهای مرتبط آنان برای ارتقای ظرفیتهای دانشی و اجتماعی آن هاست. پژوهش با استفاده از یک مطالعه موردی و فنون ارزیابی سریع مشارکتی در روستای قزل تپه علی قلی در استان زنجان انجام شد. زنان روستایی از طریق راهبردهای معیشت مختلفی در خانوارهای خود فعالیت می کردند که از جمله عبارت بودند از: فعالیتهای غیرکشاورزی همچون فرش بافی و تابلوبافی؛ فعالیتهای کشاورزی وابسته به مراتع به ویژه برداشت گیاهان خوراکی و دارویی و فعالیتهای کشاورزی با وابستگی کم به مراتع، به ویژه برداشت و فرآوری محصولات. ارزیابی نیازهای زنان روستایی نشان داد که آنان نیاز به دانش و مهارت به روز در مورد برداشت و فرآوری محصولات باغی و لبنی، روشهای حفظ منابع طبیعی، فعالیتهای نوین غیرکشاورزی و کشاورزی نوین و سواد بالاتر دارند. ضرورت بهبود نگرش زیست محیطی زنان، به ویژه در مورد مدیریت پسماندهای روستایی، نیز به منزله نیازی مهم مطرح شد. زنان روستایی همچنین به تقویت ظرفیتهای اجتماعی خود، به ویژه در مورد نفوذ بر بازار محصولات کشاورزی، تعامل و اعتماد درون جوامع و با کنش گران بیرونی و تقویت تشکلهای زنان روستایی نیاز داشتند. این نیازها ضرورت تنظیم برنامههای ترویج کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی را در جهت ظرفیتسازی دانشی اجتماعی زنان روستایی نشان میدهد.

Keywords:

rural women , need , Knowledge , social capacity , integrated watershed management