آفت تصحیف در روایات و راهکارهای شناسایی آن

بی تردید، احادیث گنجینه گرانسنگ در میان منابع معرفتی اندیشه اسلامی است. با توجه به آسیب پذیر بودن این احادیث؛ محدثان از دیر باز بر این باور بوده اند که استفاده از این گنجینه پربها، نیازمند طی مقدماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب هاست تا حدیث پژوه بتواند نسبت به زدودن پیامدهای نامطلوب آن در حوزه فهم حدیث اقدام نماید. «تصحیف» به معنای تغییر یافتن بخشی از حدیث به کلمه یا عبارت دیگر، یکی از این آفت های راه یافته در احادیث است که تشخیص و رفع پیامدهای آن پژوهشی را می طلبد. این نوشتار، با روش توصیفی تحلیلی به هدف بیان راهکارهای شناسایی پدیده تصحیف در احادیث سامان یافته است. از آنجا که اندک تغییر در حروف و کلمات، فهم ما را از مقصود اصلی معصوم: با مشکل مواجه خواهد کرد و ما را در رسیدن به معنایی درست و مقبول ناکام می گذارد، توجه به پدیده تصحیف از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این نوشتار به بررسی مفهوم تصحیف، انواع، عوامل و پیامدهای آن و در نهایت راهکارهای شناسایی روایات تصحیف شده و ضرورت تصحیح آن پرداخته شده است.

Keywords:

حدیث مصحف , تصحیف , آسیب شناسی فهم احادیث , فقه الحدیث , درایه الحدیث و نقد الحدیث