جایگاه سلاح هستهای در راهبرد نظامی امنیتی عربستان سعودی

مسالهی اصلی این پژوهش شناخت جایگاه سلاح هستهای در راهبرد نظامی و امنیتی عربستان است. در این چارچوب فرضیهی اصلی این مقاله این است که: تغییر توازن قدرت نامتعارف منطقهای سبب ناکارآمدی سیاست سنتی بازدارندگی متعارف عربستان در منطقه شده و این کشور را وادار به پیگیری اشکال مختلف بازدارندگی هستهای میکند. برای تحلیل این فرض، مقاله دارای سه بخش خواهد بود. بخش اول به بررسی انگیزه های کشور عربستان به عنوان یک دولت به دنبال بقا و امنیت در نظام آنارشیک در شرایط عدم توازن قوای منطقهی خلیج فارس می پردازد. این بخش که در واقع تحلیل نظری چرایی تلاش احتمالی عربستان سعودی برای دستیابی به سلاح هستهای در صورت پیشرفت برنامه های هسته ای ایران است، مبتنی بر چارچوب تحلیلی نورئالیسم برای تحلیل سیاست خارجی منطقهی خلیج فارس است. و سعی می کند از منظر دولت عربستان شرایط توزیع قدرت منطقه ای، شرایط بازدارندگی و ضرورت آن به منظور تامین منافع آن کشور را توضیح داده و جایگاه الگوی متعارف و نامتعارف بازدارندگی و توازن قوا را بیان کند. بخش دوم مقاله با بیان جایگاه سلاح هستهای در راهبرد این کشور به تاریخچه اقدامات عربستان در زمینهی دستیابی به سلاح هسته ای و وسایل پرتابی آن در دوبعد توسعهی تاسیسات داخلی و خرید از کشورهای ثالث و تحلیل داده های منتشر شده دربارهی گزینه های عربستان برای دستیابی به سلاح هسته ای پرداخته و در پایان این بخش ظرفیت های فنی، و صنعتی این کشور در زمینهی گسترش سلاح هسته ای بررسی می گردد. در بخش سوم و پایانی نیز دورنمایی آیندهی منطقهی خاورمیانه با تمرکز بر سناریوهای احتمالی بازدارندگی هسته ای با فرض پیشرفت برنامهی هسته ای ایران برای کشور عربستان ترسیم می شود.یافته های این پژوهش نشان می دهد که کشور عربستان با شرایط کنونی ظرفیت های علمی، فنی و صنعتی غیرمحتمل است تا توانایی تولید سلاح هسته ای و وسایل پرتابی آن را داشته باشد، ولی به دلیل پیشرفت برنامهی هسته ای ایران این کشور دارای انگیزهی بالایی در توسعه و برنامهی هسته ای با توجه به درآمدهای سرشار نفتی خود از طریق فعالیتهای پنهانی خواهد داشت. هرچند به دلیل حساسیت سازمان ها و قدرتهای بین المللی به یافتن و نابودسازی بازارهای سیاه قاچاق مواد شکافت پذیر و ادوات مرتبط با آن، تحقق تولید بومی سلاح هسته ای در عربستان دشوار به نظر می رسد. از این رو، سناریوهای دیگری چون خرید سلاح هسته ای و وسایل پرتابی آن و نیز انعقاد موافقتنامه های امنیتی ایجاد چتر امنیتی هسته ای با قدرت های بزرگ قابل تامل تر به نظر می رسد. ولی در هر صورت این پژوهش نتیجه می گیرد که ورود مولفه های هسته ای به راهبردهای نظامی کشورهای منطقه چه به صورت بومی با ماهیت پنهانی و چه به صورت موافقت نامه های امنیتی در تحولات آتی منطقهی خلیج فارس به صورت امری محتوم درآمده است.