کارایی نیتریلوتری استیک اسید در آبشویی و پالایش کادمیوم از خاک توسط گیاه ذرت

با توجه به پیامدهای آلودگی فلزات سنگین در محیط زیست، آلودگی­زدایی این فلزات از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق کارایی کلات­کننده نیتریلوتری­استیک­اسید (NTA) بر آبشویی کادمیوم و جذب آن توسط گیاه ذرت در یک خاک آلوده در آزمایشی گلخانه­ای بررسی گردید. در این مطالعه از سه سطح کادمیوم (۰، ۲۵ و ۵۰ میلی­گرم بر کیلوگرم خاک) و سه سطح کلات NTA (۰، ۱۵ و ۳۰ میلی­مول در لیتر در گلدان ۸ کیلوگرمی) در خاکی با بافت لومی در کشت و عدم کشت گیاه ذرت و تحت شرایط سه دور آبیاری استفاده گردید. NTA طی سه مرحله بصورت محلول به گلدان­ها اضافه گردید. نتایج نشان داد که با افزایش سطح آلودگی کادمیوم و مقدار NTA مصرفی، میزان کادمیوم زه­آب و همچنین جذب کادمیوم توسط گیاه ذرت افزایش یافت. سطوح مختلف کادمیوم و NTA در دور اول آبشویی اختلاف معنی­داری در کادمیوم شسته شده نشان دادند و در دو دور بعدی تفاوت قابل ملاحظه­ای دیده نشد. میزان کادمیوم آبشویی شده از خاک گلدان­های بدون کشت گیاه در تیمار ۵۰ میلی­گرم بر کیلوگرم کادمیوم با کاربرد ۱۵ و ۳۰ میلی­مول NTA نسبت به عدم کاربرد NTA به ترتیب ۸ و ۴/۱۵ برابر افزایش داشت. درصورتی که در تیمارهای مشابه در حضور گیاه ذرت، میزان آبشویی کادمیوم در خاک به ترتیب ۸/۵ و ۶ برابر نسبت به عدم کاربرد NTA افزایش نشان داد. کادمیوم جذب شده توسط گیاه ذرت در تیمارهای حاوی ۵۰ میلی­گرم بر کیلوگرم کادمیوم در کاربرد ۳۰ میلی­مول NTA حداکثر بوده و این مقدار ۵۷ درصد بیش از عدم کاربرد NTA اندازه­گیری شد. NTA با کاهش در pH خاک و انحلال کربنات کلسیم از خاک بر افزایش کادمیوم آبشویی شده و کادمیوم جذب شده توسط گیاه اثر معنی­داری نشان داد. این نتایج به­خوبی اثر توام NTA و گیاه ذرت در پالایش کادمیوم از خاک آلوده را نشان می­دهد.

Keywords:

آبشویی , کادمیوم خاک , گیاه پالایی , نیتریلوتری استیک اسید (NTA)