تاثیر بقایای گندم، یونجه، ذرت، سویا و پنبه بر محتوای پتاسیم خاک و جذب آن در گندم(Triticum aestivum L.)

مدیریت بقایای گیاهان زراعی یکی از ارکان اصلی پایدارسازی سیستمهای کشاورزی است. به کارگیری بقایای گیاهی در عرصه کشاورزی به عنوان کودآلی، نقش به سزایی بر مقدار عناصر در خاک و قابلیت دسترسی عناصر برای گیاه در خاک و در نهایت افزایش عملکرد محصولات کشاورزی دارد. به منظور بررسی تاثیر مدیریت مختلف بقایای گیاهی در تامین پتاسیم مورد نیاز گندم (Triticum aestivum L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و هفت تیمار شامل پنج تیمار بقایای گیاهی (پنبه، ذرت، گندم، سویا و یونجه)، کود اوره به میزان ۹۰ کیلوگرم در هکتار و شاهد انجام گرفت. بقایای گیاهی پس از تعیین نسبت کربن به نیتروژن (C:N) به اندازه ی کوچکتر از پنج میلی متر خرد و با خاک مخلوط شدند. پتاسیم قابل عصارهگیری خاک در فاصله ۴۹، ۸۳، ۹۹، ۱۲۷ و ۱۶۵ روز پس از شروع آزمایش با استفاده از روش عصارهگیری استات آمونیوم استخراج شد. نتایج نشان داد که اثر تیمار بقایای مختلف در آزادسازی پتاسیم تنها در مرحله گردهافشانی معنیدار بود. بیشترین غلظت پتاسیم در مرحله خوشهرفتن مربوط به تیمار بقایای یونجه، گندم و ذرت به ترتیب ۱۶۶۳، ۶/۱۶۳۷ و ۳/۱۵۹۲ کیلوگرم در هکتار خاک و کمترین غلظت پتاسیم مربوط به تیمار بقایای پنبه، اوره و شاهد به ترتیب ۶/۱۴۷۲، ۴/۱۴۲۵ و ۱۲۱۵ کیلوگرم در هکتار خاک مشاهده شد. با بررسی روند جذب پتاسیم در گیاه مشخص شد که بیشترین میزان پتاسیم جذب شده در گیاه (۶۲/۳۶ گرم در کیلوگرم ماده خشک) طی ۸۳ روز اول (مرحله ساقهرفتن) و در تیمار بقایای یونجه که بیشترین آزاد سازی پتاسیم (۷/۲۳۷۵ کیلوگرم در هکتار) نیز از این بقایا صورت گرفت، رخ میدهد. از آنجاکه بخش عمده پتاسیم جذب شده توسط گیاه در کاه و کلش باقی میماند، لذا به نظر میرسد که استفاده از بقایای گیاهی میتواند به عنوان یک نهاده آلی و درون مزرعهای با قابلیتهای متفاوت مدنظر قرار گیرد. به طور کلی، نتایج تحقیق نشان داد که بقایای یونجه در تامین پتاسیم برای گیاه گندم در بین بقایای مورد مطالعه بهتر بوده و بقایای گندم و ذرت (بدون اختلاف معنیدار) در رده بعدی قرار گرفتند.

Keywords:

استات آمونیوم , کاه و کلش , مرحله رشد , نهاده درون مزرعهای