برآورد ضریب کیفیت امواج کدا در شمال شرق ایران

تضعیف امواج لرزه ای یکی از خواص مهم ساختار زمین بشمار می رود. برای محاسبه تضعیف از ضریب کیفیت لرزه ای استفاده می شود که از پارامترهای مهم علم زلزله شناسی است. همچنین برای برآورد واقع بینانه خطر زمین لرزه ها و شبیه سازی حرکات نیرومند زمین و از طرفی بررسی ساختار زمین برآورد پارامتر جذب امواج لرزه ای نقشی اساسی و اجتناب ناپذیر دارد. با توجه به لرزه خیز بودن همه نقاط کشور ایران، برآورد پارامترهای مرتبط با زمین لرزه در نواحی گوناگون آن ضروری است. در این بررسی ضریب کیفیت امواج کدا را در گستره شمال شرق ایران و با استفاده از روش تک پراکنش به عقب (اکی، ۱۹۸۰) برآورد کرده ایم. مقادیر بزرگ تر نشان دهنده همگنی بیشتر در لایه های کم عمق زمین است و لذا در بررسی های تحلیل خطر می توان از این نتایج بهره برد. برای این کار از نگاشت های ثبت شده در شبکه مرکز لرزه نگاری کشوریدر ناحیه موردنظر با مختصات طولی ۵۴ تا ۶۱ و عرضی ۳۲ تا ۳۸ درجه استفاده شده است. همچنین در این بررسی نشان داده شد که امواج کدا عمق نفوذ بیش از۲۰۰ کیلومتر دارند لذا از داده های با رومرکز زیر ۲۰۰ کیلومتر استفاده شد. برای همه داده ها نسبت سیگنال به نوفه ۲.۵ اعمال شد تا شکل موج های مناسب به کار گرفته شود و داده های خراب در محاسبات لحاظ نشود. بررسی امواج کدا در دو حالت جانبی و عمقی بررسی شد و درنهایت نتایج با منطقه ای دیگر از ایران مورد مقایسه قرار گرفت. برای بررسی تغییرات جانبی پس از اعمال فیلتر میان گذر بر نگاشت های لرزه ای در ۷ باند بسامدی، درنهایت میانگین مقادیر ضریب کیفیت و وابستگی بسامدی در منطقه به صورت زیر حاصل شد: . همچنین برای ارزیابی تغییرات عمقی ضریب کیفیت در منطقه، از ۱۸ پنجره زمانی کدا از ۵ تا ۹۰ ثانیه و با گام ۵ ثانیه استفاده شد که مقادیر کم Q۰ در پنجره های ابتدایی کدا، نشانگر ناهمگنی شدید در لایه های کم عمق زمین است. همان طور که ملاحظه می شود، مقادیر مربوط به ایستگاه های مستقر در زون ایران مرکزی نسبت به ایستگاه های موجود در زون کپه داغ دارای مقادیر ضریب کیفیت بیشتر و درنتیجه تضعیف کمتر هستند که این امر با توجه به خصوصیات این دو زون منطقی به نظر می رسد. در ادامه با استفاده از روش پولی، حداکثر عمق پراکنش در منطقه به دست آمد. همچنین با مقایسه نتایج بین منطقه موردنظر و زون سندج –سیرجان مشاهده شد که ضریب کیفیت در منطقه مورد بررسی بزرگ تر از زون سنندج سیرجان است که این امر با توجه به ساختار زمین شناسی این دو منطقه نتیجه ای منطقی به نظر می رسد.

Keywords:

ضریب کیفیت , امواج کدا , تک پراکنش به عقب , لرزه خیزی , تضعیف