بررسی روند تغییرات پرفشار سیبری و تاثیر آن بر میدان های هواشناختی در بازه زمانی ۱۹۴۸تا ۲۰۰۸

یکی از مهم ترین سامانه های جوی در فصل زمستان نیمکره شمالی و در منطقه اوراسیا که نقش مهمی در تغییر کمیت های جوی دارد، پرفشار سیبری است. در این مقاله، روند خطی تغییرات سالانه شدت مرکز این سامانه و تاثیر آن روی برخی از کمیت های هواشناختی در مناطق فراحاره ای نیمکره شمالی در یک دوره ۶۰ ساله (از ۱۹۴۸ تا ۲۰۰۸) با استفاده از داده های NCEP/NCAR بررسی شد. نتایج نشان می دهد که فشار تراز دریا در مرکز پرفشار سیبری در ابتدای این دوره با روند ملایم hPa ۱۰/۱ در هر دهه تقویت شده، اما از اوایل دهه هفتاد به بعد، با روند hPa ۱۲/۰-  در هر دهه تضعیف شده است. ضریب همبستگی بین شاخص پرفشار سیبری و دمای دومتری از سطح زمین در منطقه مرکزی پرفشار سیبری در طول دوره مورد بررسی برابر با ۴۶/۰- است که نشان دهنده روند افزایشی دما با آهنگ ۱۳/۰ درجه سلسیوس در هر دهه بر روی این منطقه است. همچنین با محاسبه شاخص های دورپیوندی، مشاهده می شود که تاثیر این سامانه روی متغیرهای جوی بسیار فراتر از محدوده استقرار آن است. ارتباط بسیار نزدیک با مانسون زمستانی شرق آسیا، افزایش شرایط مناسب برای چرخندزایی روی دریای مدیترانه و تقویت فرارفت هوای گرم از شمال افریقا تا شرق دریای مدیترانه و از آنجا تا شمال اروپا از جمله این تاثیرات هستند. به علاوه، نتایج حاکی از آن است که پرفشار سیبری یک پدیده محدود به سطوح پایین جو نیست و با جریان های هوا در سطوح فوقانی جو نیز در ارتباط است. برای نمونه، می توان به تقویت جت جنب حاره ای در شرق آسیا و دریای مدیترانه، وجود یک قطار موج از شرق اقیانوس اطلس تا غرب اقیانوس آرام به شکل مقادیر مثبت و منفی ضرایب همبستگی بین شاخص پرفشار سیبری و ارتفاع ژئوپتانسیلی سطوح میانی و بالاتر جو اشاره کرد.

Keywords:

شاخص پرفشار سیبری , روند خطی , دورپیوند , مانسون زمستانی شرق آسیا , جت جنب حاره ای