استفاده از رخشانی نوری پس از فروسرخ، به منظور اندازه گیری نرخ لغزش گسل گوک

گسل امتدادلغز راست گرد گوک با طولی بیش از ۱۵۰ کیلومتر، طی سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۸ پنج زلزله مخرب تولید کرده است. این زلزله­ها مجموعا موجب شکافته شدن ۱۰۰ کیلومتر بخش شمالی این گسل شدند. سایت مورد بررسی در این تحقیق، گلباف جنوبی است، که در انتهای جنوبی بخش شمالی گسل واقع شده است. به­منظور برآورد خطر زلزله ناشی از یک گسل منفرد، آگاهی از نرخ لغزش آن گسل می­تواند کمک­کننده باشد. جهت تعیین نرخ لغزش، به دو پارامتر جابه­جایی و مدت زمان رویداد آن جابه جایی نیاز داریم. طی عملیات صحرایی میزان کل جابه­جایی روی گسل گوک حدود ۳۰ متر اندازه­گیری شد. یکی از بهترین روش­های تعیین نرخ لغزش، استفاده از سن­یابی رسوبات با به­کارگیری رخشانی (لومینسانس) برانگیخته نوری (OSL) است. از این رو به دو پارامتر دزمعادل دزطبیعی و دزسالانه نیاز است تا بتوان به روش رخشانی، سن نمونه­ها را به­دست آورد. به­منظور اندازه­گیری دزمعادل از روش SAR استفاده شد. در این روش ضروری است تا ابتدا توانایی روش برای اندازه­گیری و تصحیح تغییر حساسیت در اثر دز، گرما و نور بررسی شود. همچنین لازم است تا با اجرای آزمایش هایی میزان پیش­گرمای مناسب و توانایی روش SAR برای بازیابی دز مشخصی که در آزمایشگاه به نمونه داده می­شود بررسی شود. با استفاده از آزمایش های صورت گرفته، بهترین دما برای پیش­گرما°C  ۲۴۰و  °C۲۸۰ انتخاب شد. در این بررسی دزمعادل دزطبیعی نمونه­های برداشت شده با تحلیل داده­ها در برنامه آنالیست به روش بافت نگار (هیستوگرام) محاسبه شد. براساس نتایج به­دست آمده از این برنامه، آخرین دوران رسوب گذاری ۲۵۰۰ -۵۴۰۰ سال و نرخ لغزش گسل گوک در سطح حدود ۵/۵-۷/۱ میلی­متر در سال به­دست آمد که بیش از نرخ­ لغزش برآورد شده از سن­یابی به روش رادیوکربن است. اگر فرض کنیم که نوعا در هر زلزله ۳ متر لغزش رخ دهد، بیشینه دوره بازگشت بین زلزله­ها با توجه به نرخ لغزش به­دست آمده تقریبا ۲۸۰-۵۴۰ سال خواهد بود.

Keywords:

گسل گوک , نرخ لغزش , رخشانی نوری