بررسی مرز سنگ کره – سست کره زیر شمال غرب ایران، به کمک تابع گیرنده S

تابع گیرنده S ابزار مناسبی برای محاسبه ضخامت سنگ کره در هر منطقه است. سنگ کره سازنده صفحه های تکتونیکی زمین است. در بیشتر مکان ها، مرز سنگ کره و سست کره با مشاهدات سرعت های لرزه ای کم یا تغییرات منفی سرعت مشخص می شود. در این بررسی به کمک تحلیل تابع گیرنده S، با استفاده از زمان رسید تبدیل Sp در مرز سنگ کره- سست کره ضخامت سنگ کره محاسبه شد. مزیت استفاده از تابع گیرنده S در این است که فازهای تبدیلی Sp قبل از رسید مستقیم S و همه بازتاب های مربوطه و بازتاب هایشان بعد از رسید مستقیم S در ایستگاه دریافت می شوند و شناسایی فاز تبدیلی Sp آسان تر است. در صورتی که این فاز تبدیلی در تابع گیرنده P با بازتاب های پوسته پوشیده می شود. به منظور محاسبه تابع گیرنده S ابتدا در صورت متفاوت بودن پاسخ بسامدی سه لرزه نگار در راستای E-W, N-S, Z، باید اثر دستگاهی از روی آنها حذف شود. سپس دو مولفه افقی (N-S,E-W) تحت زاویه Back Azimuth چرخانده شده و به جهات شعاعی و مماسی (R,T) تبدیل می شوند. در مرحله بعد چرخش دستگاه مختصات ZRT به دستگاه مختصات محلی پرتو (P, SV, SH) LQT صورت می گیرد. برای اجرای صحیح چرخش باید زاویه تابش صحیح انتخاب شود. برای این منظور، مولفه های L حول مجموعه ای از زوایای تابش چرخانده می شوند. زاویه ای که انرژی موج S در زمان رسیدش حداقل می شود تقریب خوبی از زاویه تابش درست است. بعد از مرحله چرخش، بیشتر انرژی فازهای تبدیلی Sp روی مولفه های L خواهد بود. به منظور حذف سیگنال S از مولفه های L، مولفه های L را با سیگنال S روی مولفه Q واهمآمیخت می کنیم. مولفه L حاصل که شامل فازهای تبدیلی Sp بدون بازتاب های چندگانه است را تابع گیرنده S می نامند. به دلیل وابستگی زمان رسید امواج تبدیل Sp به کندی موج S باید تصحیح دینامیکی روی توابع گیرنده S صورت گیرد. از آنجا که تبدیلات Sp عموما ضعیف اند، برای بهبود نسبت سیگنال به نوفه، بعد از اعمال تصحیح دینامیکی، توابع گیرنده S را با هم جمع می کنیم. در نهایت با تبدیل اختلاف زمانی بین فازهای تبدیلی و موج S مستقیم به عمق با استفاده از مدل سرعتی مرجع IASP۹۱ می توان عمق ناپیوستگی ها را به دست آورد. برای این منظور داده های زمین لرزه های دورلرز ثبت شده ۸ ایستگاه ثابت دوره کوتاه شبکه دورلرز تبریز در شمال غرب ایران از ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۸ با بزرگای ۷ر۵ Mb? و در فاصله رو مرکزی ?۸۵ >?> ?۶۰ مورد پردازش قرار گرفت. مقدار ضخامت LAB به طور متوسط ۸۵ کیلومتر محاسبه شد و مقدار آن از ۷۷ کیلومتر زیر غربی ترین ایستگاه شبستر (SHB)، تا ۱۰۳ کیلومتر زیر شرقی ترین ایستگاه سراب (SRB)، در تغییر بود.

Keywords:

تابع گیرنده S , دورلرز , شمال غرب ایران , مرز سنگ کره- سست کره