تمایزات منطقه ای و سطوح تکنولوژی تولیدات صنعتی ایران

اگرچه تولیدات هر منطقه به‎تنهایی می تواند، به‎عنوان معیاری برای سطح رفاه آن منطقه قلمداد شود، اما در ادبیات جدید در این زمینه، نه‎تنها تولید، بلکه سطح تکنولوژی به‎کار گرفته‎شده‎ی تولید در هر منطقه نیز، از اهمیتی اساسی برای رتبه بندی مناطق از دیدگاه سطح توسعه‎یافتگی و به‎ویژه توسعه‎ی پایدار قلمداد می‎شود. این در حالی است که توزیع فضایی نامتعادل منابع و عوامل تولید، پتانسیل های متفاوتی را برای مناطق مختلف به‎همراه داشته و از این رو، می توان سطوح تکنولوژی متفاوت در تولیدات مناطق را انتظار داشت. با این همه، اگرچه بررسی تمایزات منطقه ای بر اساس متغیرهای گوناگون یکی از موارد با اهمیت در اقتصاد و به‎ویژه در حوزه جغرافیای اقتصادی و اقتصاد منطقه ای قلمداد می شود، اما بررسی تمایزات تولیدات مناطق برحسب سطوح تکنولوژی، موضوعی است که با همه‎ی اهمیت، کمتر مورد توجه قرار گرفته و از این رو، این مطالعه با هدف بررسی تمایزات منطقه ای در سطوح تکنولوژی بخش صنعت استان های کشور طراحی شده است. سطح تکنولوژی با توجه به سه معیار اساسی تولیدات صورت گرفته، ارزش افزوده‎ی ایجادشده و اشتغال صنعتی موجود و در بازه‎های زمانی سال های ۱۳۷۴، ۱۳۷۹ و ۱۳۸۴ (سال های نخست برنامه های دوم، سوم و چهارم توسعه) انجام گرفته است. برای تعیین سطح تکنولوژی نیز از شاخص کیفیت نیروی انسانی، تبلوریافته در سطح مهارت کارکنان استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان دهنده‎ی آن است که سطح تکنولوژی در صنایع تولیدی ایران، به‎شدت تحت تاثیر مکان استقرار بنگاه های صنعتی و درنتیجه تمایزات موجود استان ها قرار داشته و تغییر معیار تعیین سطح تکنولوژی نیز این نتیجه را تغییر نداده است.

Keywords:

ایران. , تمایزات منطقه ای , سطوح تکنولوژی , صنایع با فناوری برتر و متوسط , کیفیت نیروی کار