تعارض دین و مدرنیته در اندیشه روشنفکران غیردینی عصر مشروطه: مقایسه آخوندزاده و ملکم خان

در دوره قاجار و در آستانه انقلاب مشروطه، از یک سو شاهد برقراری ارتباطات گسترده میان ایران و غرب و از سوی دیگر نظارهگر شکلگیری نیروی اجتماعی نوظهوری هستیم که بهتدریج با نیروهای سنت گرا به چالش برمیخیزد. این گروه که روشنفکر نوگرا بودند، نقش مهمی در پیدایش افکار اصلاحی در جامعه و وقوع انقلاب مشروطه داشتند. بدین سبب در نوشته حاضر ابتدا مدرنیته و پیشینه تاریخی آن در ایران بررسی می شود، و آنگاه مواضع دو تن از مهمترین روشنفکران غیردینی یعنی میرزافتحعلی آخوندزاده و میرزا ملکم خان ناظم الدوله نسبت به مدرنیته و مذهب مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

Keywords:

سنت , تجدد , مدرنیته , مشروطه , مذهب , روشنفکر , نقد اجتماعی