اثر نانوذرات اکسید مس و فواصل آبیاری بر پاسخ های آنتی اکسیدانی، اجزای عملکرد دانه و محتوای اسانس گیاه رازیانه

امروزه علاقه در استفاده از نانو­ذرات برای تقویت تحمل تنش­ها و القای تولید متابولیت­های ثانویه در گیاهان داروئی در حال افزایش است. این مطالعه با هدف بررسی اثر محلول­پاشی برگی نانوذرات اکسید مس (صفر، ۵/۲، ۵، ۱۰ و ۲۰ میلی­گرم بر لیتر) بر برخی صفات بیوشیمیایی و زراعی گیاه رازیانه در شرایط مختلف رطوبتی (فواصل آبیاری ۱، ۲ و ۳ روزه) انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش فواصل آبیاری، بطور معنی­داری باعث کاهش محتوای کلروفیل a, b، ارتفاع، بیوماس، تعداد دانه در گیاه، وزن صد دانه و عملکرد دانه و افزایش محتوای مالون دی­آلدئید و فعالیت آنزیم­های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز شد. محلول­پاشی برگی نانوذرات اکسید مس تحت تنش کم­آبی با تشدید فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانی، تنش اکسیداتیو را کاهش و محتوای کلروفیل a, b در برگ را افزایش داد. همچنین دو بار محلول­پاشی برگی (در مرحله پنج برگی و قبل از گلدهی) با غلظت ۵ و ۱۰ میلی­گرم بر لیتر اغلب اثر مثبتی بر روی بیوماس، ارتفاع، وزن صد دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد اسانس و عملکرد اسانس استخراج شده از بخش هوایی گیاه رازیانه داشت. در مقابل اثر محلول­پاشی با غلظت ۲۰ میلی­گرم بر لیتر اکسید مس بر روی بیشتر صفات فوق و میزان اسانس گیاه کمتر از اثر غلظت ۵ و ۱۰ میلی­گرم بر لیتر نانو­ذرات بود. بنابراین، استفاده از غلظت مناسب نانو­ذرات اکسید مس، تحمل گیاه، عملکرد دانه و محتوای اسانس بخش هوایی گیاه رازیانه تحت تنش کم­آبی را بهبود می­دهد.

Keywords:

Chloropyll content , Harvest index , Oxidative damage , Peroxidase , Superoxide dismutase , Water deficit , پراکسیداز , تنش کم آبی , خسارت اکسیداتیو , سوپراکسید دیسموتاز , شاخص برداشت , محتوای کلروفیل