شناخت تحلیلی و معرفی نسخ خطی جنون المجانین

جنون المجانین اثر قوام الدین سنجانی، عارف سده هشتم و نهم هجری است که با موضوع عرفان و تصوف نگارش یافته است. این اثر ارزشمند با نگرشی منتقدانه به موضوع تصوف و عقاید صوفیان، در چهار باب: معتقدات، واردات، واقعات و اشعار تحریر شده است. پژوهش حاضر با عنایت به اهمیت جنون المجانین بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی علاوهبر معرفی اثر و نسخه های موجود از آن، به بررسی ویژگی های زبانی و ادبی آن نیز بپردازد. از دیگر سو، پژوهش حاضر در بخش تحلیل محتوایی، مواضع مولف را درباره مسائل مختلف تصوف آشکار می کند. نتایج بررسی نشان می دهد که سنجانی نیز، مانند اغلب عرفا، برای اثبات دیدگاه هایش از آیات، احادیث، اشعار و اقوال مشهور یاری گرفته است. از جمله ویژگی های بلاغی این اثر نیز می توان به: کاربرد کلمات پی درپی، واج آرایی، جناس، سجع، تشبیه، تمثیل، اقتباس (حل و درج)، تلمیع و تلمیح اشاره کرد. ویژگی های زبانی متن بیان کننده آن است که نثر کتاب کهن تر از دوره مولف است. گفتنی است از جنون المجانین هفت نسخه خطی شناسایی شده است که در کتابخانه های ایران، ترکیه، مصر، پاکستان و انگلیس نگهداری می شود.

Keywords:

جنون المجانین , قوام الدین سنجانی , نسخه پژوهی , عرفان , تصوف