عقد ضمان و نقش آن در حقوق مدنی

عقد ضمان یکی از انواع عقود اسلامی است که در این مقاله در چهار مبحث مورد بررسی قرار گرفته است: در مبحث اول، نویسنده پس از بحث لغوی در مورد معنای ضمان آن را به سه نوع ضمان معاوضی، قهری و عقدی یا قراردادی تقسیم می کند و سپس به تشریح ضمان قراردادی می پردازد و نظر فقهای گوناگون را در مورد آن ابراز می دارد. در مبحث دوم، نظریات فقهای امامیه را در مورد اینکه آیا ضمان قالب عقدی دارد یا ایقاعی مطرح می کند و پس از بیان نظر فقها در این خصوص به این نتیجه می رسد که اکثر قریب به اتفاق فقهای امامیه پیروی از قواعد و مقررات تشریفات عقدی را در مورد عقد ضمان لازم و ضروری نمی دانند. در مبحث سوم، آثار ضمان با بیان سه نظریه نقل ذمه، تضامن و وثیقه معرفی می شود و پس از تشریح استدلالهای فقها در این مورد، به نقد و بررسی این دلایل می پردازد. در مبحث آخر، ضمان و شرایط معتبر در آن درباره موضوعات مختلف مطرح می شود و نویسنده پس از طرح یک یک این فروعات آنها را شرح و توضیح می دهد.