تربت، رقم جدید چغندرقند مقاوم به بیماری ریزومانیا مناسب کشت در شمال شرق کشور

بیماری ویروسی زردی نکروتیک رگبرگ چغندرقند (Beet necrotic yellow vein virus, BNYVV) یا‪ ریزومانیا یکی از مهم‪ترین و مخرب‪ترین بیماری‪های چغندرقند (Beta vulgaris L.) در دنیا است. این بیماری عامل محدودکننده زراعت چغندرقند در استان‪های مختلف کشور محسوب می‪شود. به ‪منظور تهیه رقم مقاوم که بهترین روش مبارزه با بیماری است در سال ۱۳۸۱، ژرم‪پلاسم حامل ژن مقاوم به ریزومانیا (جمعیت W۱۱۴)، در برنامه کشت انتخابی قرار گرفت. در سال ۱۳۸۲، از هر بوته انتخابی بذر فامیل تمام خواهری تهیه شد. در سال ۱۳۸۳، هر یک از فامیل‪ها با یک پایه مادری تلاقی شدند. در سال ۱۳۸۵ طی ارزیابی محصولی در خزانه بیماری استان فارس، یکی از هیبریدهای تولیدی با ترکیب SB۳۷ × SHR۰۲-P.۴ به‪ عنوان برترین هیبرید شناسایی شد. این هیبرید با کدSBSI۰۰۶ نام‪گذاری و به ‪منظور ارزیابی تکمیلی در سال‪های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ در شرایط آلودگی طبیعی از نظر مقاومت به بیماری و همچنین صفات محصولی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج تجزیه مرکب نشان داد هیبرید فوق با عملکرد ریشه ۱۲/۷۶ تن در هکتار اختلاف معنی‪داری با عملکرد ریشه رقم شاهد حساس (جلگه، ۰۸/۴۱ تن در هکتار) و شاهد متحمل داخلی (رقم زرقان، ۱۲/۴۹ تن در هکتار) داشت. برتری نسبی این هیبرید در استان خراسان نسبت به ارقام داخلی زرقان و پارس در آزمایش‪های تحقیقاتی در حوزه عمل کارخانه‪های قند استان خراسان و مزارع تحقیقی ترویجی این استان و همچنین فراوانی حضور ژن مقاوم در۷۰ درصد از بوته‪های این هیبرید، با توجه به تنوع ژنتیکی بالای عامل بیماری در استان‪های خراسان، این هیبرید را مناسب کشت در شمال شرق کشور ساخته است و به نام تربت نامیده شد. هیبرید منوژرم دیپلویید «تربت» مناسب کشت بهاره چغندرقند در مناطق آلوده به بیماری ریزومانیاست.

Keywords:

تربت , چغندرقند , رقم مقاوم و ریزومانیا