بهینه سازی شرایط استخراج) غلظت حلال و زمان استخراج) عصاره آبی، الکلی و هیدورالکلی گیاه خوشاریزه (Echinophora platyloba)، خصوصیات آنتی اکسیدانی و اثر کشندگی آن بر پروتواسکولکس های کیست هیداتید در شرایط آزمایشگاهی

اکینوکوکوزیس سیستیک (هیداتیدوزیس) یک بیماری مهم و شایع مشترک بین انسان و حیوان است که توسط مرحله­ لاروی سستودهای جنس اکینوکوکوس ایجاد می­گردد. اگرچه در بسیاری از موارد بیماری در انسان، درمان انتخابی جراحی است ولی به طور ثانویه ممکن است در مرحله تخلیه­ کیست باعث انتشار نوزادان انگل (پروتواسکولکس­ها) و مسبب رشد کیست­های جدید شود. در حال حاضر از محلول­هایی نظیر نمک هایپرتونیک و نیترات­نقره برای غیرفعال کردن محتویات کیست استفاده می­شود که عوارض جانبی برای بیماران به همراه دارند. بنابراین نیاز به یافتن ترکیبات پروتواسکولکس­کش جدید با تاثیر بیشتر و عوارض کمتر همیشه مورد توجه بوده است. هدف از این تحقیق، بهینه سازی شرایط استخراج عصاره گیاه خوشاریزه و بررسی ویژگی های آنتی اکسیدانی و ترکیبات فنولی حاصل از آن و نیز خاصیت کشندگی پروتواسکولکس­های کیست هیداتید در شرایط آزمایشگاهی بود. برای این هدف، ابتدا عصاره هیدروالکلی گیاه خوشاریزه تحت­تاثیر غلظت­های ۰، ۵۰ و ۱۰۰% اتانول و طی مدت زمان­های ۲۴، ۴۸، ۷۲ ساعت استخراج گردید. برای تعیین بهترین شرایط استخراج عصاره ها از روش سطح پاسخ استفاده گردید و عصاره­گیری در شرایط بهینه صورت گرفت. نهایتا از عصاره­های استخراجی در شرایط بهینه غلظت های ppm ۶۰۰، ۴۰۰، ۲۰۰ تهیه گردید و تاثیر آن­ها بر پروتواسکولکس­های زنده استحصالی از کیست­های هیداتید کبد گوسفند و بز از کشتارگاه همدان بررسی گردید. نتایج نشان داد عصاره خوشاریزه حاصل از ۲۴ ساعت استخراج با اتانول خالص (۱۰۰%) در زمان­های ۵، ۱۵ و ۳۰ دقیقه می­تواند ۱۰۰ درصد پروتواسکولکس­ها را از بین ببرد. نتایج آزمایشات بیرون­تنی (in vitro) حاضر پیشنهاد می­دهد که عصاره اتانولی گیاه خوشاریزه می­تواند به عنوان یک کاندیدای مناسب جهت استفاده در محیط­های درون­تنی (in vivo) استفاده شود.

Keywords:

Hydatid cyst , Echinophora platyloba , optimum extraction , scolicide , کیست هیداتید , خوشاریزه , عصاره بهینه , پروتواسکولکس کش