سنجش بار آلودگی فلزات سنگین در رسوبات و گیاه آبزی علف چشمه (Nasturtium microphyllum) رودخانه بشار یاسوج

چکیده زمینه و هدف: آلودگی بوم­سازگان­های آبی به فلزات سنگین یکی از خطرات و تهدیدهای مهم سلامت جامعه انسانی و زنجیره غذایی محسوب می­شود. در این راستا در پژوهش حاضر غلظت فلزات سنگین سرب، کروم، مس و روی در رسوب و گیاه آبزی خوراکی (Nasturtium microphyllum) به منظور ارزیابی اثرات و خطر اکولوژیکی آنها مورد اندازه­گیری قرار گرفت. مواد و روش­ها: جهت سنجش غلظت فلزات ۸ ایستگاه در طول رودخانه انتخاب و در هر ایستگاه ۳ نمونه از رسوب و گیاه برداشت شد. پس از آماده سازی و هضم اسیدی نمونه­ها، غلظت فلزات مذکور با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین گردید. یافته­ها : متوسط کل غلظت فلزات کروم، سرب، مس و روی در رسوبات به ترتیب به میزان (۰۲/۰±۳۳/۱۰ > ۱۰/۱±۳۵/۱۳ >۱۳/۶±۲/۳۳ > ۱۳/۴±۰۲/۴۴) میلی­گرم بر کیلوگرم بدست آمد. یافته­ها نشان داد بار آلودگی و خطر اکولوژیکی فلزات سنگین منطقه در طبقه خطر پایین قرار دارد. همچنین خطر محیط­زیستی فلزات به صورت (کروم > روی> سرب> مس) ارزیابی گردید. نتایج غلظت فلزات در اندام­های مختلف گیاه (Nasturtium microphyllum) نیز نشان داد بیشترین میانگین غلظت تجمع یافته برای هر فلز به ترتیب در ساقه، ریشه و برگ وجود دارد. نتیجه­گیری: براساس نتایج حاصل وضعیت آلودگی و میزان خطر اکولوژیکی فلزات در رسوبات منطقه، در حد پایین ارزیابی می­گردد. نتایج این مطالعه استفاده از گیاه (Nasturtium microphyllum) را به عنوان یک گونه بیش انباشتگر فلزات سنگین و شاخصی مناسب برای زیست ردیابی آنها معرفی می­نماید.

Keywords:

Heavy Metals , Ecological Risk Assessment , Sediment Quality Index , Nasturtium microphyllum , Bashar River , فلزات سنگین , ارزیابی خطر اکولوژیکی , شاخص کیفیت رسوبات , علف چشمه , رودخانه بشار