تاثیر متغیرهای نهادی بر فرار مغزها در کشورهای در حال توسعه مطالعه موردی کشورهای منطقه منا

مقدمه: علی رغم اهمیتی که نیروی انسانی متخصص در پیشرو بودن اقتصاد یک کشور دارد، آمار نشان دهنده خروج حجم وسیعی از اندیشمندان حوزه های مختلف علوم می­باشد که به دلایلی اقامت در کشورهای توسعه یافته را بر ماندن در کشور خود ترجیح می­دهند. در واقع، فرار مغزها معرف جریان سرمایه انسانی است که در آن انتقال مهارت­ها صورت می­گیرد. لذا در این پژوهش به بررسی تاثیر متغیرهای نهادی بر فرار مغزها در کشورهای در حال توسعه خواهیم پرداخت. روش: در این پژوهش داده­های مهاجرت کشورهای منطقه منا به عنوان کشورهای مهاجرفرست و کشور آمریکا نیز به عنوان کشور مهاجرپذیر طی سال­های ۲۰۱۸-۲۰۰۲ مورد استفاده قرار گرفته و آمار مهاجرت بر اساس ملیت از بانک اطلاعات بین المللی مهاجرت (OECD .Stat) جمع­آوری گردیده است. نرم افزار مورد استفاده Eviews۱۰ و روش اقتصادسنجی، روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) می­باشد. یافته ­ها: لگاریتم وقفه اول فرار مغزها (۵۵۴۸۳۷/۰)، اثر بخشی دولت (۰۱۵۵۸۶/۰) و آزادی بیان (۰۱۲۲۹۷/۰) اثری مثبت بر فرار مغزها از کشورهای در حال توسعه به ایالات متحده آمریکا داشته و حاکمیت قانون (۰۲۷۹۶۴/۰ -)، رشد اقتصادی (۰۰۱۷۳۸/۰ -)، کنترل فساد (۰۰۷۵۴۹/۰ -) و کیفیت قانون (۰۰۴۵۰۳/۰ -) اثری منفی بر فرار مغزها و مهاجرت نخبگان داشته است. در تخمین مدل برای بررسی معتبر بودن ماتریس ابزارها از آزمون سارگان استفاده شده است. همچنین آزمون خودهمبستگی آرلانو-باند حاکی از تایید پویایی مدل و عدم وجود خودهمبستگی مراتب بالاتر در جزء خطای مدل دارد. بحث: با توجه به تاثیر حاکمیت قانون، کنترل فساد، رشد اقتصادی و کیفیت قوانین بر کاهش مهاجرت نخبگان، اصلاحات نهادی لازم برای بهبود تضمین حقوق مالکیت، الزام به قراردادها، امنیت اجتماعی، تضمین رقابت، ارتقای شفافیت و تقویت کیفیت قوانین در حوزه فعالیت­های اقتصادی پیشنهاد می­شود. بنابراین، کشورها باید برنامه هایی جامع را جهت ایجاد محیطی پویا و فعال برای نیروی انسانی تهیه و زمینه را به منظور ایجاد خلاقیت و نوآوری برای نخبگان فراهم کنند تا از خروج آنها از کشورشان جلوگیری شود.

Keywords:

Brain Drain , Institutional variables , Developing countries , Data Panel Model , فرار مغزها , متغیرهای نهادی , کشورهای در حال توسعه , مدل پانل دیتا