برآورد سهم تغییر اقلیم و فعالیتهای انسانی در تغییرات دبی رودخانه (مطالعه موردی: رودخانه قره سو)

تغییرات اقلیمی و فعالیت های انسانی از جمله عوامل مهمی هستند که روی جریان رودخانه ها تاثیر می گذارند و تعیین سهم این عوامل ها به منظور مدیریت بهتر منابع آب بسیارحائز اهمیت است. هدف اصلی از این مطالعه، تعیین سهم هر کدام از این عوامل بر تغییرات دبی رودخانه قره سو یکی از مهم ترین رودخانه های استان اردبیل با استفاده از روش های مختلف کلاسیک و هوشمند می باشد. در این تحقیق، از روش های رگرسیون خطی، رگرسیون خطی دو متغیره، منحنی جرم مضاعف و شبکه عصبی مصنوعی در دو ایستگاه هیدرومتری سامیان و دوست بیگلو استفاده شد. ابتدا با استفاده از آزمون پتیت نقطه تغییر رواناب تشخیص و دوره آماری رواناب رودخانه (۱۳۶۱- ۱۳۹۸) به دو دوره پایه و تغییرات تقسیم بندی گردید. سپس با استفاده از روش های مذکور سهم هر کدام از این عوامل تعیین شد. نتایج حاصل نشان داد که در ایستگاه هیدرومتری سامیان، سهم تغییرات اقلیمی حاصل از روش رگرسیون خطی، رگرسیون دومتغیره، منحنی جرم مضاعف و شبکه عصبی مصنوعی بترتیب برابر ۴۵/۶%، ۴۲/۱۴%، ۸۶/۱۴% و ۶۱/۸% و سهم فعالیت های انسانی روش های مذکور بترتیب برابر ۵۵/۹۳%، ۵۸/۸۵%، ۱۴/۸۵% و ۳۸/۹۱% می باشد. در ایستگاه دوست بیگلو نیز سهم تغییرات اقلیمی بترتیب برابر ۱/۲%، ۳%، ۲۷% و ۱۴/۰% و سهم فعالیت های انسانی برابر ۹/۹۷%، ۹۷%، ۷۳% و ۸۶/۹۹% برآورد گردید. با توجه به نتایج نسبتا مشابه حاصل از روش ها در هر دو ایستگاه، تاثیر فعالیت های انسانی (بیشتر از ۷۳ درصد) بر روی رواناب حوضه به مراتب بیشتر از تغییرات اقلیمی (کمتر از ۲۷ درصد) می باشد. بنابراین، توجه به فعالیت های انسانی انجام شده در سطح حوضه در حل و مدیریت مشکلات آبی از اهمیت بالایی برخوردار است.

Keywords:

تغییرات اقلیمی , فعالیت های انسانی , آزمون پتیت , دبی رودخانه