بررسی اثر فاکتورهای مختلف بر القاء آندروژنز در کشت بساک گل جعفری آفریقایی (Tagetes erecta) و گل جعفری فرانسوی (Tagetes patula)

تولید گیاهان هاپلویید، یک موضوع با اهمیت در برنامه های به نژادی جهت دستیابی سریع به لاین­های خالص به منظور تولید بذر هیبرید می باشد. در پژوهش حاضر، پاسخ بساک های دو گونه گل جعفری (Tagetes spp.) به القاء آندروژنز در کشت بساک در قالب دو آزمایش مجزا بررسی شد. در آزمایش اول، اثر متقابل ژنوتیپ (T۱، T۲، T۳، T۴ و T۵) و اندازه غنچه (۵-۳، ۱۰-۵ و ۱۵-۱۰ میلی­متر) و در آزمایش دوم، اثر متقابل روش اعمال تیمار مانیتول (اضافه کردن غلظت های مختلف مانیتول به محیط کشت اصلی و پیش تیمار بساک ها با محیط کشت مایع حاوی غلظت های مختلف مانیتول بمدت ۲۴ ساعت) و غلظت های مختلف مانیتول (صفر، ۱/۰، ۲/۰، ۳/۰، ۴/۰ و ۵/۰ مولار) بر القاء آندروژنز در کشت بساک گل جعفری بررسی گردید. نتایج نشان داد که مرحله میکروسپوری مناسب جهت کشت بساک گیاه گل جعفری مرحله تک هسته ای میانی تا دوهسته ای ابتدایی می باشد و مراحل میکروسپوری مذکور در غنچه هایی با اندازه ۱۰-۵ میلی متر مشاهده شد. همچنین ژنوتیپ های T۳ و T۴ بیشترین پاسخ به آندروژنز را نشان دادند. در آزمایش دوم بیشترین درصد کالوس­زایی از تیمار محیط کشت جامد حاوی ۲/۰ مولار مانیتول با ۵۵/۹۵ درصد کالوس­زایی بدست آمد. پیش تیمار با محیط کشت مایع حاوی ۵/۰ مولار مانیتول در روش دوم از نظر صفت تعداد نوساقه به ازای هر بساک و تعداد نوساقه به ازای هر کالوس برتری نشان داد. پیش تیمار با محیط کشت مایع حاوی ۲/۰ مولار مانیتول با باززایی گیاه کامل ۱۱/۳۱ درصد از نظر این صفت بعنوان برترین تیمار شناخته شد. نتایج شمارش کروموزومی نشان داد که از ۵ گیاه بررسی شده ۳ گیاه دی هاپلوئید بودند و ۲۴ کروموزوم در سلول های نوک ریشه شان داشتند در حالی که گیاهان مادری بررسی شده تتراپلوئید بودند و ۴۸ کروموزوم در سلول های نوک ریشه شان نشان دادند.

Keywords:

آندروژنز , هاپلوئید , کشت بساک , گل جعفری , مانیتول