ارزشیابی اقتصادی توان بخشی بیماران آسیب نخاعی در ایران در سال ۱۳۹۸

هدف: علی رغم شواهد گوناگون مبنی بر موثر بودن مداخلات توان بخشی در بیماران ضایعات نخاعی، این مداخلات معمولا هزینه هایی را بر نظام سلامت تحمیل می کند. بنابراین ضروری است تا با ارزیابی های دقیق اقتصادی، مقرون به صرفه بودن این مداخلات برای نظام سلامت کشورهای مختلف بررسی شود. براین اساس، این مطالعه با هدف ارزیابی هزینه اثربخشی و هزینه منفعت مداخلات توان بخشی آسیب نخاعی در ایران انجام شده است. روش بررسی: مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر از نوع ارزشیابی اقتصادی کامل برای مقایسه استراتژی توان بخشی بیماران آسیب نخاعی در مقابل عدم انجام توان بخشی و اولین تحقیق ارزیابی اقتصادی در این رابطه بود. در این مطالعه ابتدا هزینه یابی خدمات توان بخشی آسیب نخاعی انجام شد و با استفاده از طراحی یک مدل مارکف، طول عمر با لحاظ ۲ گروه بیماران (پاراپلژی و تتراپلژی) ارزیابی هزینه اثربخشی استراتژی ها صورت گرفت. سپس خالص منافع مالی توان بخشی آسیب نخاعی محاسبه شد. مراحل تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از نرم افزار اکسل نسخه ۲۰۱۶ و TreeAge نیخه ۲۰۱۱ انجام شد. یافته ها: با توجه به میزان بروز سالیانه بیماران آسیب نخاعی نیازمند به خدمات توان بخشی در کشور که براساس تعرفه های بخش دولتی حدود ۲۰۰۰ نفر هستند، مجموع هزینه سالیانه توان بخشی این افراد در گروه پاراپلژی از ۳۲۹۹۷ الی ۴۰۲۰۰ میلیون ریال و در گروه تتراپلژی از ۲۵۴۷۶ الی ۲۶۱۱۹ میلیون ریال برآورد شده است. همچنین هزینه های توانبخشی بیماران آسیب نخاعی بر اساس تعرفه های بخش دولتی در ۱ سال ۲۵۶۸۴۷ میلیون ریال محاسبه شد. بر پایه تعرفه های بخش خصوصی، هزینه های سالیانه گروه پاراپلژی از ۸۶۳۷۴ تا ۱۰۳۱۲۲ میلیون ریال و در تتراپلژی از ۶۷۵۰۹ تا ۶۸۹۹۷ میلیون ریال برآورد شده است. این در حالی است که کل هزینه های توان بخشی این بیماران براساس تعرفه بخش خصوصی در ۱سال معادل ۶۶۸۸۴۷ میلیون ریال محاسبه شده است. همچنین نتایج ارزشیابی اقتصادی نشان داد بر اساس ۲ مدل تعرفه های دولتی و خصوصی، انجام توان بخشی دارای متوسط هزینه کمتر و از طرفی اثربخشی بالاتری نسبت به عدم انجام توانبخشی است و نشان دهنده هزینه اثربخش بودن توان بخشی آسیب نخاعی است.  تحلیل حساسیت احتمالی نتایج و شبیه سازی مونت کارلو نیز در هر دو سناریو، یافته های تحلیل اولیه را با احتمال بالا تایید کرد. میزان خالص منافع مالی افزایشی توانبخشی برای کل موارد بروز سالانه بر اساس تعرفه های بخش دولتی و خصوصی به ترتیب ۸۹۹۱ و ۸۵۷۹ میلیارد ریال برآورد شد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه ارزیابی اقتصادی نشان می دهد توان بخشی بیماران آسیب نخاعی در ایران بر اساس تعرفه های بخش دولتی و خصوصی، کاملا هزینه اثربخش و دارای خالص منافع مالی مثبت قابل توجه است.

Keywords:

Spinal cord injury (SCI) , SCI rehabilitation , Rehabilitation , Economic evaluation , Cost-effectiveness , Cost-benefit , آسیب نخاعی , توان بخشی , ارزشیابی اقتصادی , تحلیل هزینه اثربخشی , تحلیل هزینه منفعت