بررسی ارتباط شاخص های آسیب پذیری اقتصاد ی- اجتماعی و کووید- ۱۹

سابقه و هدف: آسیب پذیری اجتماعی-اقتصادی در جوامع مختلف نقش عمده ای را در حوادث و بلایا ایفا می کند. این مطالعهبا هدف شناسایی ارتباط بین شاخصهای آسیبپذیری اجتماعی-اقتصادی با موارد ابتلاء به کووید- ۱۹ و شدت بیماری در شهریزد انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مقطعی توصیفی-تحلیلی در سال ۱۴۰۲ در ۱۲۸ محله در شهر یزد انجام شد. این مطالعهدر ۳ فاز شامل بررسی مروری، برگزاری جلسات متخصصین و تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی ) AHP ( و پیاده سازی نقشه هایمکانی و بررسی روابط فضایی بین شاخص های آسیب پذیری اقتصادی-اجتماعی و موارد ابتلاء به COVID-۱۹ و شدتبیماری به انجام رسید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Excel و GIS استفاده شد.یافته ها: شاخص های آسیب پذیری اقتصادی-اجتماعی استخراج شده از فاز مطالعه مروری شامل ۶ شاخص و ۲۲ زیرشاخصبود که در طی برگزاری جلسات متخصصین به ۴ شاخص و ۱۷ زیرشاخص کاهش یافت. نتایج AHP نشان داد که اشتغال،تراکم جمعیت، کیفیت ساختمانها و فاصله از مراکز بهداشتی-درمانی بیشترین وزن را به خود اختصاص دادند. پیاده سازینقشه ها در GIS نشان داد که ساکنین مناطق غربی، شمالی و مرکزی )بافت قدیم( یزد به عنوان کانون کووید- ۱۹ بوده اند ودر ادامه با تطبیق لایه ها مکانی مشخص گردید، چهار زیرشاخص درصد مهاجران، سن، تراکم جمعیت و فاصله از مراکز بهداشتیبا موارد ابتلاء و شدت کووید- ۱۹ رابطه مستقیم دارند.نتیجه گیری: بیشترین منابع بهداشتی-درمانی در ادامه مدیریت کووید- ۱۹ و سایر بلایای محتمل طبیعی یا انسان ساخت درآینده باید به آسیب پذیرترین مناطق شناسایی شده اختصاص یابد. همچنین اقداماتی با هدف به کاهش آسیب پذیری اقتصادی -اجتماعی با تاکید بر موثرترین شاخص های شناسایی شده در تصمیم گیری های آینده توسط مسئولین شهر مد نظر قرار گیرد.

Keywords:

آسیب پذیری اقتصادی-اجتماعی , تراکم جمعیت , اشتغال , کووید- ۱۹