بررسی ژنتیکی عملکرد دانه و اجزای عملکرد در ژنوتیپ های گندم نان به روش دی آلل
Publish place: Iranian Dryland Agronomy Journal، Vol: 6، Issue: 2
Publish Year: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 58
This Paper With 23 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IDAJ-6-2_002
تاریخ نمایه سازی: 26 آذر 1402
Abstract:
به منظور برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و همچنین تعیین نوع عمل ژنها، آزمایشی به صورت دیآلل با استفاده از تلاقیهای حاصل از ۱۲ والد در گندم نان اجرا گردید. تعداد ۶۶ هیبرید F۲ حاصل از تلاقی دی آلل یک طرفه به همراه والدین آنها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی در منطقه ساعتلو در سه تکرار و در سال ۱۳۹۲ اجرا گردید. بین والدین و تلاقی های F۲ در صفات مورد مطالعه اختلاف معنیدار وجود داشت. معنیدار بودن میانگین مربعات والدین در برابر تلاقیها، حاکی از وجود هتروزیس معنیدار برای صفات بود. با توجه به معنیدار بودن میانگین مربعات قابلیت ترکیبپذیری عمومی (GCA) و قابلیت ترکیبپذیری خصوصی (SCA) در صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبلچه در سنبله، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک، هر دو اثر افزایشی و غیر افزایشی ژنها در کنترل ژنتیکی این صفات نقش داشتند. بیشترین میزان وراثتپذیری متعلق به ارتفاع بوته با ۷/۸۳% و کمترین میزان وراثتپذیری با ۲/۵۴% در صفت شاخص برداشت بود. وراثتپذیری خصوصی از ۱/۱۶ برای تعداد دانه در سنبله تا ۲/۵۴% برای ارتفاع بوته متغیر بود. دو والد قیرمزیگول-۱ و قیمتلی-۱۷/۲ بالاترین رتبهها را در اکثر صفات اجزای عملکرد دارا بوده و از بیشترین قابلیت ترکیبپذیری عمومی (GCA) برخوردار بودند. فراوانی آللهای غالب و مغلوب در صفات مورد مطالعه در تعادل نبوده و در اغلب صفات، آللهای غالب بیش از مغلوب بودند. با توجه به بررسی گرافیکی تجزیه هیمن- جینکز میتوان نتیجه گرفت که برای صفات طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، عملکرد تک بوته و عملکرد بیولوژیک رابطه فوق غالبیت و برای شاخص برداشت غالبیت نسبی بین آللها وجود داشت. نتایج تحقیق نشان داد که افزایش صفات عملکرد تک بوته، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته و طول پدانکل توسط آللهای مغلوب کنترل میشود. از آنجایی که در کنترل عملکرد، هم اثرات افزایشی و هم غیر افزایشی دخیل میباشند، میتوان با انتخاب روش اصلاحی مناسب مثل انتخاب دورهای، امکان تجمیع ژنهای مناسب افزایشی را بالا برد و فرصت بهره برداری از واریانس غالبیت را فراهم نمود.
Keywords:
Authors
غلامرضا خلیل زاده
بخش تحقیقات نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران