تاثیر بازدارنده نیترات سازی ۳ و۴ دی متیل پیرازول فسفات بر دینامیک نیتروژن-۱۵ و عملکرد ژنوتیپ های مختلف گندم دیم با شاخص تبعیض ایزوتوپی کربن-۱۳ متفاوت

به منظور افزایش محصول و کارایی مصرف کود نیتروژنی در مصرف پائیزی کود در گندم دیم از طریق بازدارنده نیترات سازی DMPP، آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور رقم (پنج رقم گندم دیم با ∆ متفاوت) و فاکتور دوم نیتروژن در سه سطح (صفر و ۶۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت کودهای سولفات آمونیم و سولفات آمونیم حاوی DMPP) در سه تکرار در سال زراعی  ۹۴-۱۳۹۳ به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که استفاده از DMPP باعث می شود تا تبدیل آمونیم به نیترات ۴۲ روز به تاخیر بیافتد. همچنین بازدارنده DMPP بیشترین تاثیر را بر منبع نیتروژنی کود نشان دار داشته و تاثیر آن بر منبع نیتروژنی خاک ناچیز بوده است. به نظر می رسد، اثرات متقابل کلوئید های خاک با یون های آمونیوم تثبیت شده بر روی مکان های تبادلی به گونه ای بوده که اثربخشی بازدارنده نیترات سازی در خصوص یون های مشتق شده از منبع خاک کاهش یابد. کاربرد DMPP باعث می گردد تا تولید محصول کل به میزان ۱۵۱۶ کیلو گرم در هکتار و کارایی مصرف کود نیتروژنی نیز به میزان ۲/۱۲ درصد افزایش یابد. نکته قابل توجه در این راستا جذب کامل یون های آمونیم در ژنوتیپ ۵G (زرگان ۶) در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها بود. به نظر می رسد جذب ترجیحی و بالای یون آمونیم توسط ژنوتیپ ۵G (با کمترین میزان ∆) باعث گردیده تا حدودی اثرات سمیت یون آمونیم ظاهر شود و بدین ترتیب از کارایی مصرف کود نیتروژنی به میزان ۵/۶ درصد کاسته شود. لذا کاربرد DMPP در ژنوتیپ هایی با توانایی جذب ترجیحی آمونیم باید بااحتیاط صورت گیرد.

Keywords:

Nitrification inhibitor , Fertilizer use efficiency , DMPP , ۱۳C , ۱۵N