اثر وسعت و منشا روشنه های پوشش تاجی بر ترکیب پوشش گیاهی و بانک بذر خاک در توده های آمیخته و خالص راش (Fagus orientalis Lipsky)

برای مشخص شدن اثر روشنه های پوشش تاجی بر ترکیب پوشش گیاهی روزمینی و بانک بذر خاک در توده های آمیخته و خالص راش (Fagus orientalis Lipsky)، روشنه های طبیعی و مصنوعی با مساحت های مختلف در طرح جنگل داری حاجیکلا- تیرانکلی ساری بررسی شدند. روشنه ها در سه طبقه مساحت شامل روشنه های کوچک (کمتر از ۱۵۰ متر مربع)، متوسط (بین ۱۵۰ تا ۳۵۰ متر مربع) و بزرگ (۳۵۰ تا ۵۰۰ متر مربع) طبقه بندی شدند. گروه بندی پوشش گیاهی روزمینی در رابطه با این روشنه ها با تحلیل تطبیقی قوس گیری شده (DCA) انجام شد. همچنین، تشابه ترکیب گیاهی پوشش روزمینی با عمق های اول و دوم بانک بذر خاک ازطریق تشابه جاکارد بررسی شد. براساس نتایج، ۷۱ گونه گیاهی در منطقه مورد مطالعه حضور داشتند که ۲۶ گونه آن فقط در پوشش روزمینی، ۲۴ گونه فقط در بانک بذر خاک و ۲۱ گونه به صورت مشترک در پوشش روزمینی و بانک بذر خاک مشاهده شدند. گونه های Carex sylvatica Huds.، Carex riparia Curtis،Rubus hyrcanus Juz. وHypericum androsaemum L. گونههایی بودند که در بیشتر موقعیت های مورد مطالعه، بیشترین حضور را در بانک بذر خاک داشتند. ترکیب گیاهی پوشش روزمینی روشنه ها با ترکیب بانک بذر خاک متفاوت بود. ضریب تشابه جاکارد نشان داد که تشابه ترکیب گیاهی بانک بذر خاک با پوشش روزمینی متناظر در روشنه های متوسط و کوچک و قطعه نمونه های شاهد در هر دو توده راش خالص و آمیخته، کمتر از روشنه های بزرگ بود. همچنین، تشابه بیشتری بین بانک بذر خاک و پوشش روزمینی در عمق اول خاک (صفر تا پنج سانتی متر) نسبت به عمق دوم خاک (پنج تا ۱۰ سانتی متر) مشاهده شد. این تفاوت ها به ویژه با توجه به تغییر تشابه بانک بذر و پوشش گیاهی با تغییر اندازه روشنه بیانگر لزوم توجه به برنامه های مدیریتی و احیایی متناسب با هریک از خردزیستگاه های حاصل از روشنه است.

Keywords:

Aboveground vegetation , Jaccard index , Plant composition , seed