عوامل موثر بر پهنه بندی آلودگی خاک به فلزات سنگین در دشت سیرجان- استان کرمان

آلودگی خاک به فلزات سنگین یکی از مهم ترین مسائلی است که سلامتی انسان را به طور مستقیم و غیرمستقیم تهدید می کند. این پژوهش با اهداف پهنه بندی گسترش برخی عناصر سنگین در خاک های بخشی از شهرستان سیرجان، استان کرمان، مطالعه اثر عوامل طبیعی بر توزیع عناصر سنگین و ارزیابی خطر اکولوژیک غلظت عناصر سنگین خاک انجام شد. طی یک فعالیت میدانی ۱۲۰ نمونه مرکب خاک سطحی از عمق صفر تا ۱۵ سانتی متری جمع آوری شدند. ویژگی های خاک ها نظیر اجزای بافت خاک، pH، هدایت الکتریکی، مواد آلی و غلظت کل عناصر سنگین (Cd،Zn،Cu،Fe و Pb) به روش های استاندارد اندازه گیری شدند. پهنه بندی اجزای بافت خاک و عناصر به روش کریجینگ معمولی انجام شد. نتایج، همبستگی مثبت و معنی داری را بین اجزای بافت خاک (رس، سیلت) و غلظت Cu و Fe کل خاک ها نشان داد. جهت باد غالب در منطقه و توزیع مکانی Cu،Fe و Zn به طور قوی احتمال اینکه منشا این فلزات غبار باشد را تایید می کنند. نتایج نشان دادند که منابع سه عنصر Cu،Fe و Zn از منابع عناصر Cd و Pb متفاوت هستند. بیشترین غلظت های Cu،Fe و Zn در جنوب منطقه وجود داشت و غلظت ها در راستای خلاف جهت باد افزایش می یابند در حالی که بیشترین غلظت Cd و Pb در شمال منطقه مطالعاتی بود. شاخص ترکیبی آلودگی نمورو آشکار کرد که خاک های منطقه از نظر آلودگی به Cd پاک، آلودگی به Pb،Fe  و Cu کم و آلودگی به Zn در حد متوسط است.

Keywords:

Soil pollution , Aeolians , Soil contaminant origin , Soil contaminant mapping , آلودگی خاک , رسوبات بادی , منشا آلاینده های خاک , پهنه بندی آلاینده های خاک