بررسی شرایط دگرگونی و تغییرات کانی شناسی در گذر از رخساره شیست سبز به آمفیبولیت با استفاده از نمودارهای فازی و ترکیب کانی ها: مطالعه موردی در متابازیت های جنوب استان کردستان

در این پژوهش با بهره ­گیری از شواهد بافتی، ترکیب شیمیایی کانی ­ها و نمودارهای فازی به بررسی شرایط دگرگونی (دما، فشار و ترکیب سیالات) در گذر از رخساره شیست ­سبز به رخساره آمفیبولیت پرداخته می ­شود. متابازیت­ های جنوب­ استان کردستان در رخساره ­های زیر شیست­ سبز تا آمفیبولیت بالایی دگرگون شده ­اند. بررسی­ های صحرایی و سنگ­ نگاری نشان می­ دهند در این منطقه سنگ­ هایی با مجموعه­ کانی آمفیبول + پلاژیوکلاز + اپیدوت + کوارتز رخداد دارند که در طی شرایط دما-فشار حد فاصل رخساره شیست­ سبز و آمفیبولیت شکل گرفته­ اند. نتایج تجزیه ­های شیمیایی الکترون مایکروپروب و تصاویر میکروسکوپی الکترونی روبشی آشکار ساختند که آمفیبول­ ها دارای منطقه بندی ­شیمیایی با مراکز اکتینولیتی و حاشیه­ های هورنبلندی هستند و تغییرات ترکیبی آنها از مرکز به حاشیه ناپیوسته است. پلاژیوکلازها نیز عمدتا ترکیب الیگوکلاز دارند اما آلبیت ­های باقی­مانده­ نیز در سنگ به چشم می­ خورند. محاسبات دما و فشارسنجی بر مبنای ترکیب آمفیبول­ ها، دما و فشار ۴۲۳ درجه سانتی گراد و ۲ کیلو بار را برای مراکز آمفیبول­ ها و ۵۴۳ درجه سانتی گراد و ۴ کیلو بار را برای حاشیه ­های آنها ارائه می ­دهند که کما بیش در محدوده شرایط رخساره اپیدوت آمفیبولیت است. نمودارهای فازی دما-فشار محاسبه شده بر اساس ترکیب شیمیایی سنگ کل نیز نشان می­ دهند که سنگ ­های مورد مطالعه در محدوده دمای۴۵۰ تا ۵۵۰ درجه سانتی گراد و فشار ۱/۲ تا ۸/۶ کیلوبار دگرگون شده­­­ اند. بر اساس نمودارهای فازی تغییرات محتوای اکسیژن و ­دی­اکسید کربن در برابر دما، اکسیژن تاثیر بسزایی در شکل­ گیری مجموعه ­کانی مشاهده شده داشته اما محتوای ­دی­ اکسید کربن سیال اندک بوده است. حضور آمفیبول­ های با ناپیوستگی شیمیایی و پلاژیوکلاز­های با تنوع ترکیبی نشان می­دهند که سنگ­های مورد مطالعه در طی تشکیل به تعادل کامل دست نیافته ­اند.

Keywords:

Metabasit , Greenschist , Amphibolite , Phase diagram , Kordestan , متابازیت , شیست سبز , آمفیبولیت , نمودار فازی , کردستان.