بررسی سنگ شناختی، جایگاه زمین ساختی و پتانسیل کانه زایی سنگ های بازیک شمال کمپلکس الوند با استفاده از شیمی کانی های آمفیبول و پلاژیوکلاز

مجموعه آذرین الوند (جنوب غرب همدان) متشکل از توده­هایی با ترکیب اسیدی تا حد واسط و بازیک است. این توده ها طی فازهای مختلف ماگماتیسم در دوره ژوراسیک در توالی دگرگونی ناحیه­ای منطقه (فیلیت­های همدان) نفوذ کرده­اند. در بخش شمالی این کمپلکس (منطقه چشمه قصابان) بیرون­زدگی­هایی از هورنبلندگابرو و الیوین گابرونوریت حضور دارند. الیوین گابرونوریت­ها از کانی­های الیوین، کلینوپیروکسن، ارتوپیروکسن و پلاژیوکلاز به همراه مقداری آمفیبول تشکیل شده­اند. آپاتیت، مگنتیت، تیتانومگنتیت، پیریت و کالکوپیریت نیز کانی­های فرعی آنها هستند. دگرسانی­ها شامل جانشینی الیوین و پیروکسن با بولینژیت، سرپانتین و کلریت هستند. تجزیه شیمیایی ریزکاونده الکترونی نشان می­دهد که آمفیبول­های این سنگ­ها از دو نوع پارگازیتی و منیزیوهورنبلند هستند. تغییر مقادیر اکسیدهای منیزیم، سدیم و آلومینیوم و نیز محاسبات دما- فشارسنجی به روش هورنبلند- پلاژیوکلاز نشان می­دهد که پارگازیت­ها در متوسط فشار و دمای ۱۱ کیلوبار و ۸۳۵ درجه سانتی گراد، در یک محیط کششی و از ذوب گوشته متاسوماتیزه در نتیجه بالاآمدگی گوشته آستنوسفری، تشکیل شده­اند. ماگمای مافیک ضمن صعود به سمت سطح با مواد پوسته­ای آلایش پیدا کرده است. چنین شرایطی می­تواند در یک محیط کافت (احتمالا حوضه پشت کمانی) فراهم شود. بررسی روند تغییرات غلظت Fe و Ti در ترکیب پلاژیوکلازها نشان می­دهد که روند تفریق ماگمای مولد این سنگ­ها در راستای غنی شدگی مذاب از این عناصر معدنی نبوده است. بالا بودن فوگاسیته اکسیژن و نیز روند کند سرد شدن ماگما ، منجر به تهی شدن ماگما از آهن طی تبلور پلاژیوکلاز شده­است. علاوه بر این، مشتق شدن از یک منشا تهی از آهن، می­تواند از دیگر عوامل دخیل در فقدان کانه­زایی آهن ماگمایی در الیوین گابرونوریت­های چشمه قصابان باشد.

Keywords:

Olivine gabbronorite , Amphibole chemistry , Iron mineralization potential , Alvand complex. , الیوین گابرونوریت , آمفیبول گوشته­ای , آمفیبول پوسته­ای , کانه­زایی آهن , مجموعه الوند.