مطالعه مردم گیاه شناسی در برخی از روستاهای شهرستان سمنان

علم اتنوبوتانی یا مردم گیاه شناسی به بررسی دانش افراد بومی در مناطق مختلف و اطلاعات آن ها در مورد کاربرد گیاهان می پردازد. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه اتنوبوتانی روستاهای جنوب و شرق شهرستان سمنان شامل ۷ روستای آبخوری، احمدآباد (شمال)، احمد آباد (جنوب)، خیرآباد، دلازیان، رکن آباد و علاء می باشد. پس از بررسی و آشنایی با منطقه مورد مطالعه، جهت کسب اطلاعات مورد نیاز، به مناطق مراجعه و مصاحبه حضوری به صورت تصادفی در سال ۱۴۰۰ انجام شد. اطلاعات در قالب پرسشنامه و از افراد مسن مطلع به کاربرد گیاهان دارویی جمع آوری گردید. در این پژوهش ۴۷ گونه متعلق به ۴۸ جنس و ۲۴ تیره گیاهی توسط افراد بومی معرفی شدند. غنی ترین تیره های گیاهی به ترتیب نعنائیان (Lamiaceae) با ۱۰ گونه، چتریان (Apiaceae) با ۶ گونه، کاسنیان (Asteraceae) با ۴ گونه و باقلائیان (Fabaceae) با ۳ گونه بودند. بالاترین مقدار شاخص فراوانی نسبی ثبت (RFC) به ترتیب به گونه نعنا با ۷۳/۰، آویشن با ۶۵/۰، زیره سیاه با ۶۳/۰، زیره سبز با ۵۷/۰، پونه با ۵۳/۰، شوید با ۴۸/۰، بومادران با ۳۸/۰، کاسنی با ۳۲/۰، بابونه با ۱۹/۰ و خارشتر با ۰۹/۰ اختصاص داشت. طبق این پژوهش بیشترین کاربرد گیاهان در روستاهای شهرستان سمنان مربوط به رفع اختلالات گوارشی و سلامت عمومی بدن و کمترین کاربرد برای درمان دیابت و رفع مشکلات کلیه بود. همچنین فراگیرترین شیوه استفاده گیاهان دارویی در منطقه مورد مطالعه به صورت جوشانده و بیشترین اندام گیاهی مورد استفاده برگ گزارش شد. مطالعه اتنوبوتانی و بهره گیری از آن در زمینه های مختلف، قبل از فراموشی این دانش و از بین رفتن زیستگاه های طبیعی شهرستان سمنان اهمیت بالایی دارد. بنابراین این مطالعه می تواند زمینه ای برای تحقیقات در آینده فراهم نماید.

Keywords:

اتنوبوتانی , خواص درمانی , سمنان , شاخص فراوانی نسبی , گیاهان دارویی