بررسی ویژگی های هیدروژئوشیمیایی آبخوان دشت تبریز با استفاده از مدل های هیدروشیمیایی و روش های آماری

دشت تبریز با وسعتی بیش از ۷۰۰ کیلومترمربع در محدوده شرقی شهر تبریز تا شوره­زارهای دریاچه ارومیه گسترده شده است. در این مطالعه به منظور ارزیابی ویژگی­های هیدروشیمیایی آب زیرزمینی آبخوان دشت تبریز، ۳۰ نمونه از منابع آب زیرزمینی در مهرماه سال ۱۳۹۱ جمع­آوری گردید و در آزمایشگاه آبشناسی دانشگاه تبریز مورد تجزیه هیدروشیمیایی قرار گرفت. هدف این تحقیق ارزیابی وضعیت هیدروشیمیایی و تکامل هیدروشیمیایی آب زیرزمینی آبخوان دشت تبریز می­باشد که در این راستا از روش­های آماری چند متغیره مانند تحلیل عاملی، شاخص اشباع کانی­ها و شاخص کلروآلکالین و مدل­سازی هیدروشیمیایی معکوس توسط نرم­افزار PHREEQC استفاده گردید. شاخص اشباع نمونه­ها نسبت به کانی­ها نشان دادند که آب زیرزمینی این آبخوان نسبت به کانی­های کربناته فوق­اشباع و نسبت به کانی­های سولفاته و هالیت تحت­اشباع می­باشد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی سه گروه عاملی را در کیفیت آب زیرزمینی دشت تبریز موثر نشان دادند. عامل اول و دوم ناشی از تاثیر سازندها و اندرکنش آب- سنگ است که زمین­زاد نامیده می­شوند و عامل سوم از فعالیت­های انسانی  ناشی می­شود.

Keywords:

The Tabriz plain , hydrochemistry , factor analysis , hydrochemical modeling , PHREEQ , : دشت تبریز , هیدروژئوشیمی , تحلیل عاملی , مدل سازی هیدروشیمیایی , PHREEQC