طراحی و اعتبارسنجی مقیاس شایستگی های رهبری در پزشکی

زمینه و هدف: شایستگی های رهبری در پزشکی از عوامل کلیدی در ارتقا عملکرد پزشکان و نظام سلامت است. هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی مقیاس شایستگی های رهبری در پزشکی بوده است. روش پژوهش: پژوهش ترکیبی حاضر با رویکرد کیفی-کمی انجام یافته است. نمونه پژوهش، در مرحله کیفی ۱۲ نفر از مدیران پزشک و ۱۵ نفر در مرحله ارزیابی روایی محتوایی با روش نمونه گیری هدفمند بوده، در مرحله اجرای مقدماتی پرسشنامه با روش نمونه گیری در دسترس ۳۵ نفر و در مرحله اجرای اصلی پرسشنامه با روش تصادفی طبقه ای نسبی ۳۰۶ نفر دانشجو، عضو هیات علمی و مدیر دانش آموخته پزشکی انتخاب شده است. گردآوری داده های کیفی با مصاحبه نیمه ساختاریافته و داده های کمی با پرسشنامه انجام شده است. برای تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل استربرگ و برای ارزیابی روایی سازه از تحلیل عاملی تاییدی با نرم افزار Smart-PLS۳ استفاده شده است. برای ارزیابی اعتبار داده های کمی از شاخص روایی محتوایی، نسبت روایی محتوایی، ضریب آلفای کرونباخ، روایی همگرا و شاخص های برازش مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. برای ارزیابی اعتبار داده های کیفی پژوهش از معیارهای قابل قبول بودن، انتقال پذیری، قابلیت اطمینان و تائیدپذیری با استفاده از تثلیث استفاده شده است. یافته ها: شایستگی ها و سنجه های پرسشنامه از طریق کدگذاری متون مصاحبه ها در ۱۷ شایستگی و ۱۲۳ مفهوم استخراج و در ۱۰۱ گویه به پرسشنامه تبدیل شد. روایی محتوایی ۱۰۰ گویه معتبر بوده است. نتایج تحلیل عاملی نشان داد بار عاملی ۹۹ گویه معتبر می باشد و مولفه های ۱۷ گانه، سازه شایستگی های رهبری را تبیین می کنند. بر اساس شاخص های برازش مدل، مقیاس سنجش شایستگی های رهبری در پزشکی در ۱۷ مولفه و ۹۹ گویه معتبر می باشد. این مولفه ها شامل ادراک و مدیریت برداشت، اخلاق حرفه ای، مدیریت تعارض، حل مسئله، انضباط، سازمان غیررسمی، مهارت های ارتباط عمومی، مهارت روابط بین فردی، گوش دادن، مدیریت فرهنگی، فرهنگ حرفه ای، نوآوری و خلاقیت، انگیزش، هوش هیجانی، مدیریت تغییر، مدیریت احساس، مدیریت مشارکتی می باشند. نتیجه گیری: توجه به برنامه درسی شایستگی های رهبری در آموزش های پزشکی و کاربرد این مقیاس، می تواند کیفیت رهبری در نظام سلامت را ارتقا دهد.

Keywords:

leadership , Competence , Medical education , Questionnaire design , Validation , Psychometrics , رهبری , شایستگی , آموزش پزشکی , طراحی پرسشنامه , اعتبارسنجی , روان سنجی