تحلیل اثر هندسه بر ویژگی های کالبد معمارانه سابات های ایرانی نمونه موردمطالعه: سابات های پیوسته محله فهادان یزد

در معماری بومی ایران یکی از اصول طراحی فضاهای شهری مردم واری بوده است. معمار ایرانی همیشه نیازها و خواست های انسان را درنظر می گرفته است. معمار گذشته براساس اقلیم موردنظر فضای معماری را درجهت فراهم کردن آسایش انسان طراحی می کرده است. باتوجه به اینکه از ویژگی های معماری اقلیم گرم وخشک ایران آفتاب سوزان و درجه حرارتی بالاست، یکی از تمهیداتی که معمار گذشته درجهت سایه اندازی در گذرها طراحی و ساخته است، سابات ها هستند. سابات ها ساختارهایی در کوچه ها و گذرها هستند که بخشی از معبر را سرپوشیده کرده و همچنین این عناصر اقلیمی علاوه بر مطلوب ساختن شرایط زیستی، در مقاوم سازی ساختمان های دو طرف گذرها نقش داشته اند. با مطالعه و بررسی پیرامون ساختار کالبدی این عناصر اقلیمی-سازه ای می توان بخشی از دانش نهفته شده فراموش شده معماران گذشته ایران را نمایان ساخت و همچنین در شهرسازی امروزی از این عناصر بومی پایدار الگوبرداری کرد و بهره گرفت. بین هندسه و کالبد معماری سابات های محله فهادان یزد، رابطه معنی دار و مستقیمی وجود دارد. براساس مرور ادبیات، موضوع این پژوهش و بررسی های انجام گرفته، تاکنون برروی مفهوم سابات به عنوان عنصری اقلیمی، بررسی میزان پایداری آن در گذرها و گونه شناسی در شهرهایی چون اصفهان، یزد، دزفول و شوشتر صورت گرفته است. این نوشتار برای نخستین بار ویژگی های هندسی، معماری سابات های محله فهادان یزد را مورد ارزیابی قرار داده است. پژوهش حاضر براساس هدف، بنیادی-کاربردی و به روش استدلال استقرایی داده ها به اثبات رسیده است. گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای، میدانی و ترسیمی انجام شده و این مقاله بر آن است تا تاثیر هندسه بر کالبد و شکل معمارانه سابات های محله موردنظر را مورد تحلیل قرار دهد. براساس یافته های این تحقیق آشکار شد که هندسه به عنوان عاملی تاثیرگذار بر کالبد معماری سابات های محله فهادان یزد است. نقشه سابات های موردمطالعه از مستطیل کامل ایرانی و یا دیگر نسبت های آن پیروی می کنند. بیشتر سابات های انتخابی در این محله ازلحاظ کشیدگی نقشه درجهت شمالی-جنوبی قرار گرفته اند. بیشترین تعداد سابات ها ازلحاظ مکانی در وسط گذر واقع شده اند، همچنین هندسه قوس آن ها بیشترین تعداد به صورت مازه دار است.

تحلیل اثر هندسه بر ویژگی های کالبد معمارانه سابات های ایرانی نمونه موردمطالعه: سابات های پیوسته محله فهادان یزد Keywords:

Indigenous Architecture of Iran , Geometry and Proportions , Consecutive Awning , the Yazd Fahadan Quarter. , معماری بومی ایران , هندسه و تناسبات , سابات های پیوسته , محله فهادان یزد.