اثر گونه درخت بر ذخیره کربن آلی و نیتروژن کل خاک در یک جنگل آمیخته زاگرس مرکزی

هدف این تحقیق، تعیین تفاوت احتمالی مقدار کربن آلی و نیتروژن کل خاک تحت تاج گونه های درختی در اندازه های مختلف، در یک جنگل نیمه خشک و در سطح تک درخت بود. برای این منظور، در یک توده جنگل آمیخته (چهارطاق کیار) در زاگرس مرکزی که بیش از ۳۰ سال در قرق کامل بوده است، ۶۰ درخت از چهار گونه ارس (Juniperus excelsa)، زبان گنجشک (Fraxinus rotundifolia)، برودار (Quercus brantii) و زالزالک (Crataegus azarolus) به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب و مقادیر کربن آلی و نیتروژن کل خاک زیر تاج پوشش آنها در دو بخش سطحی (صفر تا ۱۵ سانتی متر) و عمقی (۱۵ تا ۵۰ سانتی متر) اندازه گیری و مقایسه شد. نتایج نشان دادند که ۱. هر دو مقدار کربن آلی و نیتروژن کل خاک به دست آمده از نمونه های داخل تاجی بیشتر از مقادیر متناظرشان در نمونه های خارج تاجی بودند؛ ۲. تنها مقدار کربن آلی خاک از نوع گونه تاثیر پذیرفت که این مقدار به ترتیب در خاک های سطحی و عمقی، برای زالزالک با ۳۷/۱ و ۵۲/۰ درصد حداقل و برای ارس با ۶۴/۱ و ۷۳/۰ درصد حداکثر بود؛ ۳. مقدار نیتروژن خاک با متوسط ۲۱/۰ و ۰۸/۰ درصد به ترتیب در خاک های سطحی و عمقی در زیر تاج تمام درختان یکسان بود؛ ۴ اندازه درختان تنها بر مقدار کربن آلی و نیتروژن کل خاک سطحی اثرگذار بود. این تحقیق نشان داد که تفاوت اندکی در مقدار دو ماده اصلی خاک در زیر تاج گونه های مختلف درختی در یک جنگل شاخص زاگرس وجود دارد و از این نظر، توده جنگل به صورت یک موجود زنده بزرگ عمل می کند و دارای خاک کم و بیش همگنی از نظر مقدار کربن آلی و نیتروژن است.

Keywords:

تنوع درختی , جنگل زاگرس , کربن آلی خاک , نیتروژن کل خاک