تجزیه و پویایی عناصر غذایی لاشبرگ بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگل های زاگرس شمالی (پژوهش موردی: جنگل های منطقه چهارزبر کرمانشاه)

بازگشت عناصر غذایی از طریق لاشبرگ، از مهم ترین مسیرهای چرخه عناصر غذایی و حفظ حاصلخیزی خاک در اکوسیستم های جنگلی است. پویایی عناصر غذایی و تجزیه لاشبرگ در جنگل، بر قابلیت در دسترس بودن عناصر غذایی خاک تاثیر زیادی دارد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی پویایی عناصر غذایی و تجزیه لاشبرگ بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) با استفاده از روش کیسه لاشبرگ به مدت ۳۶۰ روز در جنگل های منطقه چهارزبر کرمانشاه انجام گرفت. در این بررسی، کیسه لاشبرگ ها (با ابعاد ۲۰×۳۰ سانتی متر و روزنه ۲ میلی متر) با پنج تکرار و در فواصل زمانی ۶۰، ۱۲۰، ۱۸۰، ۲۴۰ و ۳۶۰ روز جمع آوری شد و اندازه گیری نرخ تجزیه و ترکیبات شیمیایی لاشبرگ ها مانند نیتروژن، کربن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و لیگنین انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که در سال اول تجزیه، ۹۹/۴۵ درصد ماده آلی لاشبرگ از دست رفت و نرخ ثابت تجزیه، ۴۰۲/۰ درصد در روز به دست آمد و مشخص شد که حد نهایی تجزیه آن ۳۴/۶۸ درصد است. پویایی عناصر غذایی بررسی شده از الگوهای عمومی پیروی کرد و مقادیر آنها در لاشبرگ تحت بررسی به صورت (۲۷/۰ ± ۵۵/۲ میلی گرم در گرم) K< (۱۵/۰ ± ۷۳/۲ میلی گرم در گرم) Mg< (۳۶/۰ ± ۷۶/۱۱ میلی گرم در گرم) P< (۹۳/۰ ± ۱۶/۲۵ میلی گرم در گرم) N< (۳۷/۰ ± ۵۸/۴۸ میلی گرم در گرم) Ca ثبت شد. براساس نتایج مشخص شد که آزادسازی نیتروژن تا ۱۸۰ روز روند منفی داشت و پس از آن تا پایان دوره مثبت بود. براساس نتایج رگرسیون گام به گام، متغیرهای نسبت C/P و نیتروژن در مدل وارد شدند و توانستند ۸/۸۵ درصد نرخ تجزیه لاشبرگ را پیش بینی کنند. در کل نتایج تحقیق نشان داد که بلوط ایرانی خاصیت اصلاح کنندگی متوسط نیتروژن خاک را دارد و برای تولید هوموس چندان قابلیتی ندارد.

Keywords:

لیگنین , ماده ازدست رفته , معدنی سازی عناصر , نیتروژن