بررسی شاخص های تاج درختان بلوط ایرانی در رابطه با پدیده خشکیدگی در جنگل های ایلام

به طور معمول اولین نشانه های تنش در درختان، در تاج آنها ظاهر می شود؛ از این رو نشانه های بروز پدیده خشکیدگی بلوط ایرانی در زاگرس را نیز می توان در وضعیت تاج درختان آن بررسی کرد. برای این منظور، ۲۲۳ درخت بلوط، در جنگل مله سیاه ایلام، در قالب ۱۲ پلات مربع شکل به مساحت ۲۵۰۰ متر مربع، روی سه خط- نمونه تصادفی (ترانسکت) انتخاب و وضعیت تاج درختان سالم و دچار خشکیدگی ضعیف، متوسط و شدید بررسی شد. ارتفاع کل، دو قطر عمود بر هم تاج، ارتفاع تاج، تراکم تاج و شاخه های خشک تاج و وضعیت سلامت کلی درخت در هر پلات ثبت شد. متغیرهای سطح تاج (تاج پوشش)، نسبت تاج (طول تاج زنده به ارتفاع درخت) و حجم تاج هم از داده ها محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تجزیه واریانس یکطرفه و برای مقایسه میانگین ها از آزمون دانکن در نرمافزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که حدود ۵۷ درصد درختان دانه زاد بلوط در منطقه مورد بررسی با درجات کم تا شدید، به پدیده زوال دچارند. تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که رابطه بین میزان خشکیدگی درختان با شاخص نسبت تاج معنی دار نیست، ولی با شاخص های سطح تاج، تراکم تاج، طول تاج و حجم تاج به احتمال ۹۹ درصد معنی دار است؛ به طوری که تاج های بزرگ تر آسیب بیشتری نشان داده اند. شاخص تراکم تاج بیشترین رابطه را با میزان خشکیدگی نشان داد، به طوری که تاج های بسته کمترین خشکیدگی را داشتند، ازاین رو تنکی تاج درختان بلوط را می توان شاخص مناسبی برای تشخیص احتمال ابتلای درخت به پدیده زوال درنظر گرفت.

Keywords:

بلوط ایرانی , جنگل های زاگرس , خشکیدگی , زوال بلوط , شاخص تاج