تاثیر متغیرهای هواشناسی و مقدار باران بر باران ربایی کاج تهران و سرو نقره ای در منطقه خشک (مطالعه موردی: بیارجمند شاهرود)

این پژوهش با هدف اندازه گیری مقدار باران ربایی و تعیین سهم مهم ترین متغیرهای هواشناسی موثر و مقدار باران بر مقدار باران ربایی گونه های کاج تهران (Pinus eldarica Medw.) و سرو نقره ای (Cupressus arizonica Green.) در یکی از جنگلکاری های مناطق خشک کشور در شهر بیارجمند استان سمنان با میانگین سالیانه بارندگی، ۱۲۷ میلی متر و درجه حرارت ۱۶ درجه سانتی گراد، انجام گرفت. مقدار بارندگی با استفاده از سه جمع آوری کننده نصب شده در یک فضای باز، اندازه گیری شد. برای اندازه گیری مقدار تاج بارش، از هر گونه پنج اصله درخت انتخاب شد و هشت جمع آوری کننده در زیر هر درخت نصب و اندازه گیری ها در طول سال ۱۳۸۸ انجام شد. تجزیه ارتباطی مقدار باران و مقادیر روزانه متغیرهای هواشناسی مانند سرعت باد، رطوبت نسبی، تبخیر و درجه حرارت در ارتباط با نسبت باران ربایی به باران کل (درصد باران ربایی) انجام شد. از مجموع ۲۶ مورد بارندگی در طول دوره اندازه گیری، ۶/۴۴ درصد از بارندگی کل برای درختان کاج تهران و ۶/۳۲ درصد از بارندگی کل برای درختان سرو نقره ای به صورت باران ربایی از دسترس درختان خارج شد و به سطح خاک نرسید. نتایج نشان داد که عامل مقدار باران به تنهایی همبستگی به نسبت بالایی با مقدار درصد باران ربایی در هر دو گونه دارد و به کمک آن می توان مقدار باران ربایی را با دقت بالایی پیش بینی کرد. همچنین نتایج نشان داد که استفاده از متغیرهای هواشناسی مانند درجه حرارت، رطوبت نسبی و تبخیر به بهبود برآورد درصد باران ربایی با مدل های پیشنهادی کمک می کند، بنابراین استفاده از این متغیرها برای تخمین درصد باران ربایی به ویژه در جنگلکاری های شهری با گونه های یادشده و جنگلکاری های نزدیک ایستگاه های هواشناسی در مناطق خشک، توصیه می شود.

Keywords:

مقدار باران , باران ربایی , متغیرهای هواشناسی , سرو نقره ای , کاج تهران , منطقه خشک