آثار هیدرولوژیکی تخریب سطح جنگل (مطالعه موردی: جنگل آموزشی دانشگاه تربیت مدرس، مازندران)

جنگل ها در دوره های مختلف تاریخی، نقشی حیاتی در بقا، توسعه و رشد جوامع انسانی داشته اند، اما استفاده گسترده از منابع جنگلی، سبب تخریب محیط زیست و تبدیل اراضی به بیابان و در نتیجه محو شدن تمدن ها شده است. تخریب پهنه های جنگلی، پیامدهای نامناسبی در منابع زیست محیطی حوضه آبخیز بالادست مانند افزایش توان سیل خیزی، رخداد فرسایش و تولید رسوبات دارد. از این رو از دیرباز، بررسی های متعددی در زمینه اعمال تیمارهای مختلف مدیریتی و فنی و مهندسی بر رفتار آبخیزهای جنگلی صورت گرفته است. اما پیامدهای هیدرولوژیک ناشی از تخریب جنگل ها کمتر بررسی شده است. بر این اساس، در تحقیق حاضر، تاثیر تخریب جنگل بر مولفه های هیدرولوژی در مقیاس پلات های شش متر مربعی، در قالب سه تکرار مبتنی بر هفده رگبار رخ داده از مهر ۱۳۸۸ تا فروردین ۱۳۸۹ در حوضه آبخیز جنگلی دانشگاه تربیت مدرس در استان مازندران واقع در منطقه کجور بررسی شده است. به این منظور پس از هر رگبار بعد از قرائت مقدار بارش با استفاده از باران سنج نصب شده در حوضه آبخیز، مقدار رواناب از درون ظرف ها قرائت شد و غلظت و تولید رسوب با روش تخلیه آب رویی و رسوبگذاری مواد و در نهایت توزین در آزمایشگاه به دست آمد. نتایج تحقیق نشان دهنده تاثیر معنی دار (۰۰۱/۰P<) تخریب جنگل بر مولفه های هیدرولوژی مانند رواناب، ضریب رواناب، غلظت و تولید رسوب بود. به نحوی که مقدار تولید رواناب، ضریب رواناب و غلظت و تولید رسوب در منطقه تخریب شده، نسبت به منطقه جنگلی تخریب نشده به ترتیب ۵، ۷، ۶ و ۱۸ برابر بیشتر ارزیابی شد

Keywords:

تخریب جنگل , تولید رسوب , حوضه آبخیز جنگلی , مولفه­های هیدرولوژی