بررسی تبیینی روابط بین عوامل اکولوژیکی مستقر در رویشگاههای اکوتیپ های مورد (Myrtus communis L.) با ترکیب های موجود در اسانس آن

تولید متابولیت های ثانویه، تحت کنترل ژن ها است ولی مقدار تولید آنها تا حد زیادی به شرایط محیطی قرار بستگی دارد. در این پژوهش به بررسی ارتباط برخی از عوامل اصلی اکولوژیکی رویشگاه های درختچه مورد و مقدار اسانس و نوع ترکیبات آن پرداخته شد. به این منظور، ۱۳ رویشگاه عمده مورد در استان لرستان شناسایی و پس از مراجعه به مناطق، برخی از ویژگی های اکولوژیکی رویشگاه، اندازه گیری شد. همچنین در این مناطق، نمونه های برگ به منظور اسانس گیری جمع آوری شد. نمونه ها پس از خشک شدن به وسیله دستگاه کلونجر اسانس گیری شد و شناسایی ترکیبات آن به وسیله دستگاهGC  و GC/MS انجام پذیرفت. از روش تحلیل تطبیقی متعارفی(CCA) برای بررسی ارتباط عوامل محیطی و ترکیبات اسانس استفاده شد. نتایج نشان داد چهار ترکیب اصلی اسانس مورد α-Pinene ،۱,۸-Cineole،  Linalool و Linalyl acetate به ترتیب در رویشگاه های سپید دشت، چم سنگر، گز مورد و ملاوی، بیشترین مقدار را دارند. محور های اول و دوم رسته بندی CCA بیشترین مقادیر ویژه (Eiegen value)، به ترتیب ۸۷/۰ و ۷۲/۰ را داشتند. در نهایت عواملی از قبیل ارتفاع از سطح دریا و جهت شیب رویشگاه به عنوان عوامل اولیه، و عناصر خاک از قبیل فسفر، کربن آلی، پتاسیم و ازت به عنوان عوامل ثانویه موثر، بر بازده و ترکیبات اسانس مورد شناخته شدند.

Keywords:

اسانس , تحلیل تطبیقی متعارفی , عوامل اکولوژیکی , لرستان , مورد