بررسی تاثیر تغییرات خشکسالی اقلیمی بر شاخص های پوشش گیاهی (مطالعه موردی: شهرستان اشتهارد، استان البرز)

پوشش گیاهی نه­تنها به عنوان یک شاخص مستقیم از وضعیت اکوسیستم های زمینی به کار گرفته می­شود، بلکه تغییرات محیطی محلی و جهانی را نیز به نمایش می­گذارد. خشک سالی و نوسانات شدید اقلیمی یکی از عوامل مهم در تغییرات پوشش گیاهی است. در این پژوهش سعی شده است که تاثیر نوسانات اقلیمی بر پویایی پوشش گیاهی شهرستان اشتهارد کرج مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور ابتدا با استفاده از داده های بارش و دمای ۸ ایستگاه هواشناسی در بازه زمانی ۱۹۹۸ تا ۲۰۲۲ شاخص بارش- تبخیر و تعرق استانداردشده (SPEI) در بازه زمانی ۳، ۶، ۹ و ۱۲ ماهه محاسبه و برای محدوده موردمطالعه پهنه بندی صورت گرفت. سپس رابطه این شاخص ها با شاخص پوشش گیاهی بهبودیافته (EVI) در ماهی که دارای بیشترین میانگین این شاخص است، بررسی شد. در نهایت با استفاده از شاخص احتمال آسیب پذیری پوشش گیاهی (PVVI) میزان آسیب پذیری پوشش گیاهی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که در ۹/۶۸ درصد محدوده موردمطالعه SPEI سه ماهه، قوی ترین رابطه را با پوشش گیاهی نسبت به SPEI سایر بازه­های زمانی دارد و اکثر نواحی کوهستانی جنوب شهرستان اشتهارد در این کلاس قرار می­گیرند. همچنین نتایج ارزیابی شدت تغییرات نشان داد که ۳/۲۰ و ۶/۱۸ درصد از محدوده موردمطالعه نیز به ترتیب در کلاس­های شدت تغییرات زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته اند که عموما در کمربند میانی از غرب تا شرق محدوده موردمطالعه متمرکز شده اند. نتایج حاصل از ارزیابی احتمال آسیب پذیری پوشش گیاهی نیز حاکی از آن است که الگوی کلی احتمال آسیب پذیری پوشش گیاهی تا حد قابل قبولی مشابه الگوی نقشه شدت تغییرات پوشش گیاهی نسبت به خشک سالی است که این مطلب کارایی شاخص PVVI را نشان می­دهد. به طورکلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تحلیل داده­های سنجش ازدور امکان شناسایی نواحی دارای پوشش گیاهی حساس تر به نوسان اقلیم را فراهم می­نماید.

Keywords:

آسیب پذیری پوشش گیاهی , شاخص پوشش گیاهی بهبودیافته , شاخص بارش- تبخیر و تعرق استانداردشده , شدت تغییرات