واکاوی دیدگاه تناسخ در نظرگاه صدرالمتالهین شیرازی و تاثیر آن در مرگ اندیشی معاصر

امید به زندگانی جاودان سبب گردیده است که انسان باورهای گوناگونی را در باب حیات پس از مرگ پیدا کند که تناسخ یکی از آنهاست، این ایده که دیرینهای طولانی دارد از سوی موافقان و مخالفان آن به بحث گذارده شده است و امروزه به عنوان یکی از پرسش های فراروی بشر خودنمایی میکند. در تعالیم دینی ما، مرگ همزاد و هم نفس آدمی است. هر دمی که فرو می بریم گرچه با آن زندگی خود را تامین می کنیم، در عین حال با آن گامی به سوی مرگ برمی داریم. مرگ و زندگی هر دو آفریده خداوند هستند و ابزاری برای آزمون کردار آدمی. در اسلام و بویژه در مکتب تشیع اگر چه عقیده تناسخ از ناحیه پیشوایان معصوم ابطال گردیده است، لیکن خردورزان و اندیشوران آن مکتب را از تفکر در آن زمینه باز نداشته است که صدرا به عنوان موسس مکتب حکمت متعالیه از جمله ایشان است که به خوبی این چالش را بررسی و حل نموده است .در این نوشتار، ضمن مرور بر تاریخچه این نگرش بشری، و بیان تقسیمات مربوط به آن، انظار و آراء آن فیلسوف و حکیم زبردست در این باب نیز به اجمال بررسی گشته است، بیانات وی در این مقوله روشنگری شگرفی درمتفکران پس از خودش ایجاد نموده است تا آنجاکه صدرالمتالهین را میتوان جامع و کامل کننده این ابحاث به شمار آورد.به هر حال، اگرچه بطلان نقلی و عملی تناسخ خدشهناپذیر به نظر میرسد، اما درباره محال بودن عقلی آن و بررسی تاثیرات این نظریه، مجال بحث و تامل باقی است.

Keywords:

تناسخ , مرگ اندیشی , نفس , صدر المتالهین , تناسخ ملکی و ملکوتی