بررسی رویکردهای تحلیلی تحول فقه و کلام امامیه در سده های چهارم و پنجم قمری

در اندیشه فقه و کلام امامی طی سده­های چهارم و پنجم قمری تحولی آشکار پدید آمده و پژوهشگران غالبا با دو رویکرد متفاوت به بررسی این موضوع پرداخته اند؛ برخی با رویکرد زمینه­گرا، زمینه های تاریخی را برجسته کرده و تحول کلام و فقه امامیه در این دوره را متاثر از آن دانسته­ اند. برخی دیگر با رویکرد ثابت­گرا، بر ثبات اندیشه و فکر امامی از دوره­ حضور تا دوره مورد نظر تاکید کرده و اندیشه امامی آن دوره را صرفا بسط متون و نصوص پیشین امامیه دانسته­اند. در این نوشتار، نخست دو رویکرد یادشده به تفصیل معرفی و نقد شده و این نتیجه به دست آمده است که در تحلیل تحول کلام و فقه امامی در دوره زمانی مورد بحث، نه زمینه گرایی و نه ثابت­گرایی بلکه رویکرد سوم با عنوان پیشنهادی «رویکرد اصل-واقع» که زمینه ها و مقتضیات آن دوران و همچنین حفظ اصول و ثابتات کلامی- فقهی ماثور از امامان(ع) را در نظر می­گیرد، از اعتبار بیشتری در تبیین موضوع و مسئله برخوردار است.

بررسی رویکردهای تحلیلی تحول فقه و کلام امامیه در سده های چهارم و پنجم قمری Keywords:

: Evolution of Imamiyyah theology , evolution of Imamiyyah jurisprudence , fourth and fifth centuries AH , contextualism , invariantism , principle-reality approach. , تحول کلام امامیه , تحول فقه امامیه , قرون چهارم و پنجم , زمینه گرایی , ثابت گرایی , رویکرد اصل- واقع