نقش رژیم سایه دامنه در تراکم تاج پوشش و ارزیابی توان اکولوژیک جنگل های زاگرس (مطالعه موردی: جنگل های کبیرکوه شهرستان بدره، استان ایلام)

هدف پژوهش پیش رو، بررسی نقش رژیم سایه دامنه در میزان تراکم تاج پوشش و امکان جایگزینی آن با معیار جهت دامنه در مطالعات اکولوژیکی و ارزیابی توان اکولوژی جنگل های کبیرکوه ایلام در حوزه رویشی زاگرس بود. برای انجام این پژوهش، ابتدا نقشه مدل رقومی ارتفاع تهیه شد و نقشه رژیم سایه دامنه از آن استخراج شد. با توجه به ارتباط مستقیم تاج پوشش جنگل با توان اکولوژیک رویشگاه، نقشه های رستری سایه دامنه و تاج پوشش در هم ضرب شدند و مساحت اشغال شده به وسیله تاج پوشش در مقادیر مختلف رژیم سایه دامنه محاسبه شد. همچنین، نقشه جهت های اصلی دامنه تهیه شد و در نقشه تاج پوشش جنگل ضرب شد. مساحت اشغال شده به وسیله تاج پوشش در جهت های مختلف دامنه نیز محاسبه شد و هیستوگرام آن ترسیم شد. درنهایت، هیستوگرام و مدل های رگرسیونی رابطه مقادیر مختلف رژیم سایه دامنه و درصد تاج پوشش جنگل تهیه شد. هیستوگرام مذکور بیانگر روند افزایش تاج پوشش در قبال کاهش شدت نور (افزایش سایه) بود. ضریب تبیین (R۲) مدل رگرسیونی درجه دو و مدل خطی رابطه مذکور برای مقادیر با ارزش سایه بیشتر از ۱۰۰، به ترتیب برابر با ۰/۵۸ و ۰/۵۶ به دست آمد. با توجه به سهولت تهیه نقشه سایه دامنه و نقش آن در پیش بینی تاج پوشش جنگل و مزیت های دیگری که بر نقشه جهت دامنه دارد، توصیه می شود که این معیار در جنگل های زاگرس و در جنگل های خشک و نیمه خشک دیگر، به عنوان یکی از عامل های کلیدی توان اکولوژیکی سرزمین مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

تراکم تاج پوشش , توان اکولوژیک , جنگل های زاگرس , جهت دامنه , سایه دامنه