شناسایی و بومی سازی معیارها و شاخص های IUCN و CIFOR برای مدیریت پایدار پارک های ملی

معیارها و شاخص های ارزیابی پارک های ملی به عنوان ابزاری برای نظارت بر پایداری اکوسیستم های پارک های ملی هستند. هدف از این مطالعه شناسایی و بومی سازی معیارها و شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای مدیریت پایدار پارک های ملی ایران است. در این مطالعه تعداد ۳۶ نفر از خبرگان و متخصصان در زمینه پارک های ملی در چهار مرحله، به پرسشنامه هایی که به روش دلفی و با استفاده از مجموعه ای از معیارها و شاخص های IUCN، CIFOR و شاخص های مستخرج از سایر منابع تهیه شده بود، پاسخ دادند. پرسشنامه ها در میان متخصصان توزیع و از آنها خواسته شد تا اهمیت معیارها و شاخص های ارزیابی پارک های ملی را با استفاده از مقیاس لیکرت مشخص نمایند. در مرحله اول روش دلفی، مجموعا هشت معیار و ۱۴۲ شاخص شناسایی شدند که درنهایت از میان آنها هشت معیار و ۱۰۰ شاخص برای ارزیابی پارک ملی بومی سازی شد. این معیارها شامل مواردی ازقبیل گستره منابع جنگلی، حفاظت از تنوع زیستی، سلامتی و زنده مانی، ظرفیت و عملکرد تولید، عملکردهای زیست محیطی و حمایتی، عملکردهای اقتصادی، عملکردهای اجتماعی و عملکردهای سیاسی بود. نتایج نشان داد که در بین معیارهای اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، بیشترین تعداد شاخص ها مربوط به شاخص های اکولوژیکی و کمترین آنها مربوط به شاخص های اقتصادی بود. نتایج این پ‍‍‍‍‍‍‍ژوهش بیانگر آن است که معیارها و شاخص های انتخاب شده قابلیت استفاده توسط سازمان حفاظت محیط زیست برای نظارت بر پایداری اکوسیستم ها در پارک های ملی را دارا هستند.

Keywords:

پارک ملی , روش دلفی , شاخص CIFOR , شاخصIUCN , معیارها و شاخص ها