تهیه نقشه پراکندگی فضایی خطر آتش سوزی جنگل با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: سه حوزه جنگلی در استان گیلان)

آتش­سوزی در جنگل­ها و مراتع باعث نابودی بخش عظیمی از منابع­طبیعی می­شود. از آنجا که عوامل متعددی در وقوع حریق نقش دارند، پیش­بینی دقیق زمان و مکان وقوع آتش­سوزی امری دشوار است اما با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی می توان به صورت مکاندار، نقاط دارای خطر بالای آتش­سوزی را شناسایی کرده و نظارت بیشتری بر آنها داشت. هدف این پژوهش، تهیه نقشه قابلیت آتش­سوزی با استفاده از لایه­های اطلاعاتی متعدد ازجمله توپوگرافی، اقلیم، پوشش گیاهی و عوامل اقتصادی- اجتماعی است. بخشی از جنگل­های استان گیلان به دلیل تراکم بالای پوشش گیاهی و سابقه وقوع آتش­سوزی­های متعدد به عنوان منطقه مورد مطالعه در این پژوهش انتخاب شدند. از آنجا که تمام عوامل تاثیرگذار، به یک نسبت در وقوع و گسترش حریق نقش ندارند، از الگوهای چندمعیاره به منظور رتبه دهی این عوامل استفاده شد. تحلیل سلسله مراتبی فازی شیوه مورد استفاده در این مطالعه به منظور در نظر گرفتن عدم قطعیت­ها و وزن­دهی به معیارها بین ۰ تا ۱ بوده است. پس از محاسبه اوزان فازی و اعمال آنها بر نقشه های رستری عوامل تاثیرگذار، در نهایت تمامی لایه­های اطلاعاتی وزن­دار در سامانه اطلاعات جغرافیایی با یکدیگر تلفیق شدند. به منظور بررسی دقت روش بکارگرفته شده، نقشه نهایی خطر آتش سوزی با لایه دیگری که دربرگیرنده مناطق با بیشترین فراوانی وقوع حریق طی پنج سال اخیر بود، مورد مقایسه قرار گرفت. طی این گام مشاهده شد که ۶۶ درصد از کل نقاط بحرانی حریق با مناطق دارای خطر آتش سوزی زیاد و خیلی زیاد همپوشانی دارند که این امر بیانگر قابلیت بالای روش مطالعاتی جهت برآورد قابلیت آتش سوزی جنگل است. با توجه به نتایج، مجاورت به جاده ها و مناطق مسکونی از عوامل اصلی هستند که حتی عوامل توپوگرافیک را تحت تاثیر قرار می دهند و  نقش بارزی در وقوع حریق و در نتیجه  تخریب جنگل­ها دارند.

Keywords:

عدم قطعیت , تحلیل سلسه مراتبی فازی , نقاط بحرانی , قابلیت آتش سوزی , توپوگرافی , اقلیم , پوشش گیاهی