باز پژوهشی در ارکان ماهوی احسان از منظر فقه امامیه و نظام حقوقی ایران

قاعده احسان، مسقط ضمان است؛ به همین جهت شناخت ماهیت آن، برای انطباق مصادیق و موضوعات فقهی و حقوقی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ تا زیان دیده به صرف صدور عمل نیکو از سوی عامل، غیر محق محسوب نشود و حقی از وی پایمال نشود.این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی و مطالعه کتابخانه ای، ارکان ماهوی احسان را بررسی کرده است و در نهایت ارکان شش گانه ­ای را برای آن شناسایی کرده است که عبارتند از: ۱. احسان به غیر؛ ۲. جلب منفعت یا دفع ضرر؛ ۳. قصد احسان در اقدام به عمل؛ ۴. عدم استحقاق احسان شونده به احسان؛ ۵. عدم تعیین اجرت و اخذ آن؛ ۶. دور بودن عمل از هرگونه قبح و سوء. بنابراین اگر عمل انجام شده دارای ارکان مذکور نباشد یا پس از تحقق عمل، خللی به ارکان مذکور وارد آید، مشمول قاعده مذکور نخواهد بود و واضح است که اثر اسقاط ضمان در فرض بروز خسارت را نیز در بر نخواهد داشت.

Keywords:

ارکان ماهوی احسان , اسقاط ضمان , قاعده احسان