واکاوی تاریخی معنای واژه ی «حبک» در آیه ی «و السماء ذات الحبک» در تفاسیر و ترجمه های فارسی و لاتین

اختلاف واژه شناسان در معنای ماده ی «ح ب ک»، به اختلاف دیدگاه مفسران درخصوص مشتقات این ریشه ازجمله واژه ی «حبک» در آیه ۷ سوره ذاریات، نیز تسری یافته است. واژه شناسان، این ماده را بریدن گوشت تا استخوان، بستن و محکم کردن و اعتدال، استقرار و حسن صنعت در چیزی معنا نموده اند. اما سیر تاریخی تفسیر آیه ی مورد بحث، نشان می دهد مفسران، واژه ی «حبک» را به دوازده گونه تفسیر کرده اند، که عبارت است از: ۱.آفرینش نیکو؛ ۲.زیبایی و چیرگی؛ ۳.زینت؛ ۴.ستارگان؛ ۵.قوی بنیان؛ ۶.استحکام؛ ۷.آسمان هفتم؛ ۸.طرایق؛ ۹.شکست های پدید آمده در اشیا ۱۰.امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع)؛ ۱۱.موی مجعد؛ ۱۲.گستردگی (فراخی). روایات متعددی نیز در این زمینه وارد شده که عمدتا از ضعف سندی رنج می برند. افزون بر این، اختلاف نظر مفسران بر ترجمه های فارسی و لاتین این واژه نیز تاثیر گذاشته و سبب پیدایش ترجمه هایی مختلف گردیده است. این پژوهش، با روش کتابخانه ای و رویکرد معناشناسی نوین (استفاده از روابط جانشینی) برای رسیدن به معنای صواب سامان یافته و سرانجام معنای ستارگان را برای واژه مورد بحث، پذیرفته است.

Keywords:

حبک , ستارگان , راه ها , بروج , رجع